A man who kisses his wife goodbye before leaving for work receives a bigger pay cheque

According to several recent studies, a man who kisses his wife goodbye when he leaves for work, averages a higher income as opposed to a guy who doesn't do that. The reason is simple -it is believed that husbands who show affection, especially towards their wives and children, are more stable and methodical in their work too and thus end up receiving bigger pay cheques. Commitment is a big criteria when it comes to companies rewarding their employees. A loving husband reflects his commitment to his job as easily as he does to his family.

10 DATING DEAL-BREAKERS THAT COULD GET YOU DUMPED RIGHT AWAY


Impressing a woman is a challenge that can make even the hunkiest of men break into a sweat. And if you don't exactly look like Brad Pitt, the challenge is real. Women are unpredictable, yes. You had the perfect date, you were at your best behaviour, you made interesting conversation, put on your most expensive perfume, showered her with gifts, but somehow she still seems to be evading you. Confused?
No matter how perfect a guy seems to be, women usually have a set of nonnegotiable dating red flags that spell instant doom for a budding relationship.Don't blow up a perfect romantic story by committing these 10 dating mistakes.These are the deal-breakers, men.

1 BRAGGING TOO MUCH

You are the manager in your company, you are the life of every party, you just bought the fanciest car in the world -good for you, dude. But don't you make the mistake of blowing your trumpet through the date! There are subtle ways of showing off, if you absolutely have to.Confidence is one thing, cockiness is another. Never mix the two.

2 BAD HYGIENEBODY ODOUR

No matter how dashing you look or how expensive your designer clothes are, you've lost the game if you reek of body odour when you lean in to kiss her. This is one of the biggest turn-offs for women.

3 CHECKING OUT OTHER GIRLS

Whoa! This one's written in stone. We can't stress it enough.Checking out other girls is an absolute no-no! You don't look even if the hottest girl in the world passes by your table, especially if it's your first date. We know it's hard not to look just for the sake of looking, but don't. Women notice this more than anything. No matter how secure and self-confident your woman is, this will not go down well with her.

4 RANTING ABOUT YOUR EX

Discussing old lovers and expe riences can become easy and fun over time, but doing it during the initial days is a total deal-breaker. Don't bore her with a long, sorry tale of how it didn't work out between you and your ex.

5 BLABBERING TOO MUCH WITHOUT LISTENING

Calm down chief, it's not an extempore skit. Talking too much and listening too little spells a boring date for the one who's doing all the listening. No woman wants to sit through a date with her lips sealed, listening to the guy blabber about everything under the sun. We understand you want to impress her, make her feel comfortable, and keep the conversation going, but going on and on will only make the date one-sided. Give her a chance to speak, ask her questions, and when she answers, listen. Not enough importance has been given to this word -listen.

6 MAKING FUN OF HER

Unless you are on backslap ping terms or the joke is really funny, don't tread this territory. Making fun of your dategirlfriend is a total disaster. Now, taking a harmless witty jibe is absolutely fine, in fact, it is recommended. What's not is cracking joke at her expense because you can't think of anything better. And if you happen to make fun of her in front of your or her friends, get ready for a showdown.

7 BEING TOO CLINGY

You may be the perfect guy bright, handsome, witty, and gentle-natured -but you will lose the game if you are too clingy for her comfort. Don't message her five times right after you've dropped her home. Don't call her at office when she has told you she has meetings all day. Women too love the chase as much as men do. Don't kill the initial excitement of the relationship by being too available at all times.Leave her wanting for a little more of you at the end of the day .

8 TOO TOUCHY FOR COMFORT

Unless you both are clearly irresistible to each other, getting too touchyfeely on the initial dates is a turn-off, even if you met through Tinder. A carefree brush of the shoulder or hands every now and then is definitely recommended, but don't get all hot and heavy on her. Touching the waist is out of bounds unless you are dancing. There's a difference between enjoyable flirting and being a pervert, and women are exceptionally skilled at noticing it.

9 CRITICISING OTHER GIRLS IN FRONT OF HER

Yes, that's right. You may think girls love bitching about each other and by indulging in some, you may score brownie points with her. No, sir! Chances are she will take your sweeping generalisations personally sooner or later. Sometimes, when you have been single for too long and have spent too much time with your bros, you fall into the habit of women bashing. Just don't do it in front of your date. Don't tell her how women are shallow, mean and nasty these days, of course, hastily adding `all except you'. Trust us, she will sense that undertone of contempt and will want to gouge your eyes out. There's no coming back from this one, bro.

10 NOT COOL MALE CHAUVINISM,

Feminism or not, no woman wants to hear you say that you are better than them by the virtue of your gender.Women hate male chauvinists. If she insists on splitting the bill, split the bill after a polite protest. Don't be adamant on paying it all because it's your first date and you are the man.

Time to mask binge

 trendspotting - Time to mask binge


Start with a rice pack, move on to a vitamin C one and end it with a hydrating pack! Here's why putting several masks in a row is in vogue
Last year, `masking' truly came out in the open.

Everyone -from Hollywood celebrities like Jan uary Jones, Karlie Kloss to beauty bloggers, and back home, even Pammy Aunty -made face masks fashionable. Ladies and gents, what we are now experiencing is mask bingeing!

WHAT IS MASK BINGEING?

When people put on several different masks in a row to treat whatever they want, you call it mask binge ing. For instance, start with a rice face pack for skin lightening, then move on to a vitamin C pack for tightening pores and finish off with a hydrating pack. In short, you are allowed to OD on mask treatments.

Beauty blogger Sonal Sagaraya says, “Millennials are the new beauty trendsetters. This generation believes in getting fast beauty results.They don't have the time or patience to sit it out at the parlours.“ Hence, the popularity of ready-to-use masks.

BE A PACK LEADER

Sagarya is a big fan of DIY sheet masks, and uses dif ferent oils (like eucalyptus or peppermint) to make her customised sheet masks.“Soak a mask sheet in different oils depending on your skin type and need,“ she adds.

Instagram is buzzing with the masking trend with more than 8 lakh posts for #facemask. As 18-year-old beauty blogger Tania Seth finds, people are actually flaunting their face masks. “You don't need to hide in the bathroom when you put on a mask. Masking is the new beauty statement,“ she adds.

BEST FACE FORWARD

Mask bingeing is the way to keep your skin shining, says beauty blogger Deepica Mutyala. You can take your pick from sheet masks, mud masks, overnight masks, bubbling masks or splash masks. “Beauty trends are getting personalised, so are the masks.One mask doesn't fit all, in fact, there's one for every occasion,“ says Mutyala.According to Transparency Market research, the sheet mask market was worth US$160.4 million in 2015 and is expected to grow to US$336.7 mil lion by 2024.

Beauty and makeup expert Aakriti Kochar attributes its success to ease of use. Even men have taken to it.

“DIY masks are less expensive and not as time consuming as a sa lon treatment. It comes in handy when you have a last-minute plan,“ Kochar says. Her advice: Apply it on cleansed skin, and a mist of toner or rose water be fore the mask works better.

Find out how healthy your friendship is

Take this quiz to know your friendship score...

I need to know what my friend is doing when we're not hanging out.

a. True

b. False

When my friend and I fight, I keep thinking about what happened all over again.

a. True

b. False

I can only see myself being best friends with one person.

a. True

b. False

If I had a party and my best friend couldn't come, I would still have fun with the other people.

a. True

b. False

If I called my best friend and found out that they couldn't talk because another friend was over, I would feel jealous.

a. True

b. False

I sometimes follow my friend to find out what they're doing.

a. True

b. False

I am scared that my best friend is becoming friends with someone else.

a. True

b. False

I call my friend unexpectedly to check if they're home or with someone else.

a. True

b. False

0-2 points = An unhealthy friendship

You often feel worried about other people coming between you. You might feel like your friend is not being loyal to you or that you have been betrayed.Whatever the case may be, feelings of jealousy can create even more distance between you and your friend. That's why it's important to work on them so that you can develop a more healthy friendship!

3-5 points = Somewhere in-between a healthy and unhealthy friendship

You sometimes feel worried about other people coming between you, but not always. Sometimes you worry that your friend won't be there for you, or that they will move on to another friend. These feelings are pretty common, but it's important to deal with them so they don't bring you down.

6-8 points = A healthy friendship

You enjoy spending time with your friend and are not worried about other people coming between you. You understand that you have a strong friendship, but that you can both have fun with other friends too.

12 SIGNS FOR YOU TO UNDERSTAND SHE IS NOT THE ONE

Finding the right person is tricky business. How do you know when love strikes? Even worse, how do you know when it's not love? She could be the most amazing woman, but could still fail to make your heart skip a beat. Bollywood would have us believe violins start playing out of nowhere when you fall in love. The wind will blow your hair away , time will stand still, and if it's a Shah Rukh Khan film, it might even rain flowers.

So what does one do? Here are 12 sure shot signs that are screaming to tell you she is not the one.

1 IT'S HARD TO KEEP CONVERSATION GOING

If you guys can't keep talking for hours without getting bored, chances are slim you'll be able to manage a lifetime of conversation. Having common things to talk about is also important. There has to be a connect somewhere. Awkward silences, even after spending a consider able time together, are red flags.

2 YOU FIND YOURSELF THINKING OF OTHER PEOPLE TOO OFTEN

Now everyone does this at some point in their relationship, but if you are thinking of how life would be with other women, it probably means you've got a less than perfect relationship.

3 THE THOUGHT OF SETTLING DOWN MAKES YOU WAY TOO UNCOMFORTABLE

You have been into the relationship for years, but you still become uneasy when she mentions settling down. Unless you are commitment-phobic, don't feel guilty about it. The underlying truth could be that you don't feel for her strongly enough to spend a lifetime with her. Do both of you a favour, and get out of it as soon as you can. The longer you delay it, the harder it will be for her.

4 YOU ARE NOT ABLE TO SEE THE BEST IN HER

Her friends think she is the most amazing cook; her colleagues swear by her sense of humour; but you don't find any of those qualities that great.You are unable to see her as a that wonderful person. No, you are not a jerk. You just don't love her.

5 YOU ARE THE ONE INITIATING CONTACT ALL THE TIME

It doesn't matter who messages whom first, but if you are always the one initiating contact, making plans, it's a red flag right there.

6 YOUR FRIENDS DON'T LIKE HER

Your tastes in life might be different than your friends, but there's a reason they are your friends.

And if they absolutely hate a girl you are dating, something is amiss.

7 YOU GET BORED IF THERE IS NOTHING TO DO, NOTHING TO SAY

If you can't spend time doing nothing with her, you can't spend a lifetime together. Life will have its boring moments; it'll never be all pubbing and lounging and picnicking.

8 YOU DON'T FIND EACH OTHER FUNNY

Laughter is the ultimate test of a bond. If you can laugh at each other without hurting the other's feelings, you are meant to be together.

9 YOU ARE UNABLE TO IMAGINE A FUTURE WITH HER

Now we all are prone to believe we'll end up with the person we are dating, and like to imagine our future with the person we are seeing. But if you are not able to see her as part of your future, there may be a problem.

10 YOU AREN'T YOURSELF WITH HER

If your friends complain you are not your usual self in her presence, listen to them. Be it suppressing that boisterous laugh of yours, or acting all uptight -if you have to be someone else to get her to like you, the future of the relationship is bleak.

11 THE SEX IS NOT PASSIONATE

The sex doesn't have to be epic every time. You can have regular, passionate moments. But if it starts getting terribly dull, you might as well say goodbye to each other.Because after all, sex does depend on chemistry and mutual liking between partners.

12 YOUR HEART DOESN'T ACHE WHEN YOU DROP HER OFF AT THE GATE OF HER HOUSE

Mushy as it may sound, when you truly love someone's company , you hate parting with them at the end of a day spent well together. If dropping her off is just another thing, maybe she's not the one.

10 Things women should stop doing on first dates

 10 Things women should stop doing on first dates



First dates are always exciting. You don't know whether to go for a hug or a handshake when you finally see them, and there are those tiny , little, nervous silences in-between conversations where neither of you knows what to say next. Of course, let's not forget the anticipation of whether there will be a kiss or not while saying goodbye.While there's a lot of excitement in all that awkwardness, there are some things that just don't work for men on first dates. So, dear ladies, the first date is better off without these instant deal-breakers!

1 BEING ON THE PHONE ALL THE TIME

We're not saying a first date is a no-phone zone but if it's constantly buzzing and you cannot refrain from replying to every message right away , we've got a problem. It's rude to be on a date and still be messaging the whole time or worse, taking every call from your girl BFF .

2 TALKING ABOUT YOUR EX

Yes, you probably do have a sad past, no one's denying. But there are some things we really don't want to know on a first date. We don't want to know how he proposed to you or how much you miss him. Save it for drunken nights with your BFF .

3 ASSUMING THAT THE MAN WILL PAY

Times have changed and stereotypes have been broken.A lot of us may still offer to pay the bill, but we'd like you to leave that choice to us. Don't assume that every guy you go out with is going to pay the bill, just because he's a man.Always offer to pay the bill. Many of us don't mind splitting the bill equally, and it doesn't make us any less respectful towards women.

4 BEING TOO QUICK WITH JUDGEMENTS

Some men offer to pay the bill, not as a sign of superiority over women, but simply because they like being the host. Not everything has to come down to gender. Insist all you want on splitting the bill if someone else paying for you is absolutely unacceptable to you, but don't jump the gun and call him a chauvinist. Stop trying to find sexism everywhere. In all probability, he's just being nice to you, not because you're a woman but because you're his date. We're just as misunderstood as you and a half-baked judgement is the last we want to hear on a first date.

5 DISCUSSING FEMINISM

Yeah, you support equal rights for women. So do we.

But there's no need to make it a point of discussion on a first date.Give it some rest. Not all of us derive pleasure out of debating. Given how aggressive the movement has been off lately, we hear of it and talk about it enough in our daily lives. It's really not something we'd like to get into on a first date. A first date is to get to know about each other, spend some good time, not claw each other with our different interpretations of `empowerment'.

6 GETTING YOUR BFFS ALONG

As bizarre as it may sound, this is something a lot of Indian girls actually do! If we're going out on a date, do not just assume it would be okay to get your bestie to tag along just because you're too nervous, unless you don't want a second date.

7 TALKING ABOUT YOURSELF ALL THE TIME

Don't make every conversation about you. There's no bigger put-off than a woman who talks only about herself and never ever listens. Self obsession is cool only in hashtags, definitely not on first dates.

8 MENTIONING MARRIAGE PLANS AND KIDS

Yeah, we've just met. We're not even sure if there will be a second date, let alone marriage.Discussing marriage plans and children with a guy you just met is simply creepy.

9 ARGUING TOO MUCH

Of course, some of the best conversations sprout out of different perspectives and difference in opinions. But there's a fine line between discussing something and arguing. Don't get so carried away in voicing your opinion that you start forcing it down our throats. Know when to agree to disagree.

10 GENDER STEREOTYPING

You know, how you hate it when people say you belong to the kitchen. That's pretty much how we feel when you measure our manliness by gender stereotypes.Don't judge or ridicule us if we can't live up to your definition of what a man should be like.

Fashion Nose pin fuli nath

nose pin fuli nath

artificial nose pin online shopping

gold nose ring designs with price

silver nose pin online

nose pins for round face

indian nose pin

nose ring designs indian

nose ring designs tanishq

bridal nose ring online shopping

Meaning of Hiroti? Adivasi peoples different types marathi languages marathi Boli bhasha jhadiboli

हिरोती म्हणजे काय ? असा प्रश्न आपल्याला विचारला तर अर्थ कळण्याचे कारण नाही. हिऱ्याला पैलू पाडण्यासाठी उपयोगात आणले जाणारे एखादे साधन असावे असे तर्कट एखादी व्यक्ती चालवेल. मुळात हिरोतीशी साध्यर्म साधणारा मराठीतील शब्द आहे मिरची पूड. मिरच्या वाळवून पूड केली की बनते ते तिखट. हिरोती हा झाडीबोलीतील शब्द. तिखट हा अर्थ देखील परिपूर्ण नाही असे जाणकार म्हणतात. तिखट ही चव आहे. हिरोतीला चक्कीतून दळलेली मिरची म्हणता येईल. हिरोती हे नाम आहे. तिखट हे विशेषण. गुळाचा समानार्थी शब्द गोड होऊ शकत नाही. तसा हिरोतीचा अर्थ तिखट होणार नाही. बोलींच्या अभ्यासातून अशी बरीच रंजक माहिती पुढे येते.

विदर्भातील झाडी, वऱ्हाडीखेरीज विश्वकोषीय मराठीची अनेक रुपे आहेत. अहिराणी, आगर, खान्देशी लेवा, चंदगडी, पोवारी, कोहळी, तावडी, मालवणी, वाडवळी, सामवेदी, संगमेश्वरी Ahirani, aagar, khandeshi leva, chandagadi, powari, kohali, tavadi, malavani, vadavali, samvedi, sangameshwari यांचा उल्लेख बरेचदा होतो. आदिवासी प्रदेशातही कोरकू, गोंडी, माडिया खेरीज कातकरी, कोकणा, कोलामी, देहवाली, परधानी, पावरी Koraku, gondi, madiya, katkari, kokana, kolami, dehvali, pardhani, pavariअसे उपभाषा प्रकार आहेत. भिलालांची निमाडी, मथवाडी, मल्हार कोळी, मावची, मांगेली, वारली, हलबी, ठाकरी, ‘क’ ठाकूरी, ढोरकोळी, ‘म’ ठाकूरी Nimadi, mathvadi, malhar koli, mavachi, mangeli, varli, halbi, thakari, k thakari, m thakariहे त्यांचे आणखी काही प्रकार. भटक्या-विमुक्तांचा संवाद आणखी वेगळा. त्यात सांकेतिक बोलींचा समावेश आहे. कुचकोरवी, कैकाडी, कोल्हाटी, गोरमाटी, गोल्ला, गोसावी, घिसाडी, चितोडिया, छप्परबंद, डोंबारी, नाथपंथी डवरी, नंदीवाले, पारोशी मांग, पारधी, बेलदार, मांग गारुडी, वडारी, वैदू Kuchkoravi, kaikadi, kolhati, gormati, golla, gosavi, ghisadi, chitodiya, chhapparband, dombari, nathpanthi davari, nandivale, paroshi mang, paradhi, beldar, mang garudi, vadari, vaidu या बोलींचे रंग निश्चितच भाषेचा ओलावा वाढविणारे असतील.

पूर्व विदर्भाशिवाय दुर्गचा परिसर, मध्यप्रदेश, आंध्र आणि तेलंगणाच्या काही भागातही या बोलीचा विस्तार आढळतो. पूर्व विदर्भालगतच्या भागात आधी ८० टक्के झाडीबोली होती. प्रमाण भाषांमुळे बोलीचे महत्त्व हळुहळू लोप पावले. त्यातील शब्दांच्या गमतीजमती अनेक आहेत. कोंडणे म्हणजे बंद करणे. कोंडारणे या मूळ झाडीबोलीतील शब्दामुळे तो रूढ झाला असे सांगितले तर आश्चर्य वाटेल. बोलींमधील श्रमविभागणी व्यापक असल्याचे तथ्य अभ्यासाअंती पुढे येते. साधारणतः गुरे राखणाऱ्यांना गोपाल हा शब्द संस्कृत किंवा हिंदीत येतो. झाडीबोलीत गायी राखणाऱ्याला गायकी, म्हशी राखणाऱ्याला म्हसकी आणि गुरे राखणाऱ्याला ढोरकी असे वेगवेगळे शब्द आहेत. अशी वाटणी शेतातील कामांवरून देखील आढ‍ळते. धानाची म्हणजे भाताची शेती पूर्व विदर्भात होते. तिथे शेतात भाताचे रोप लावण्याच्या क्रियेला रोवणी म्हणतात. पाणी भरणाऱ्याला पानकर, पेंड्या टाकणाऱ्याला पेंडकर अशा पोटशब्दांची यादीही दिसते. प्रमाण भाषेपेक्षाही बोली अशा वैविध्याने नटल्या आहेत. संस्कृत आणि झाडी या समकालीन भाषा असल्या तरी संस्कृतपेक्षा झाडी जुनी असल्याचा दावा अभ्यासक हरिश्चंद्र बोरकरांनी केला होता. मराठीपेक्षाही झाडीबोलीची Jhadiboli ज्येष्ठता सिद्ध करण्याची तयारी त्यांनी दर्शविली होती. मराठी बोली साहित्य संघाचे ते अध्यक्ष आहेत. यंदा जानेवारीतील संमेलनाचा समावेश केला तर झाडीबोली साहित्य मंडळातर्फे २४ झाडीबोली संमेलने घेण्याची कामगिरी झाडीबोली चळवळीच्या नावावर नोंदली आहे. भरीव शासकीय मदतीविना चालणाऱ्या अशा तळमळीला दाद द्यायला हवी.

झाडीबोलीत रुळलेला आणखी एक शब्द म्हणजे बेंडवा. रात्री ज्या टोपल्यात किंवा वेताच्या कमानीत कोंबड्यांना एकत्र केले जाते, तो बेंडवा. प्रमाण मराठीत त्याला कोंबडीघर म्हणता येईल. बोलींना बेंडू नका, त्यांना मुक्त करा ही साद अनेकदा दिली जाते. त्यातील बेंडणे या बेंडव्यातून आले असते. पूर्व विदर्भात माडिया, गोंडीचा संकर आहे मेळघाट परिसरात कोरकूचा प्रभाव आहे. कोवे कोवे कुई कुई, नीवा तोकतकु पालनेई... म्हणजे काय? बालपणी एक बडबडगीत अनेक शाळांमधून शिकविले जायचे, बंदर बंदर हुप, तुझ्या शेपटीला तूप. या ओळींचे माडिया रुपांतर म्हणजे कोवे कोवे. लोकगीतांमधील सहजता अशी असते. भावले ते स्वीकारले अशी भावना त्यामागे असते. ही स्वीकारार्हता सहजतेने बोलींमध्ये संक्रमित झाली तर लिपींमध्ये येऊ न शकलेले मोठे 'घबाड' गवसेल. 'चिऊ ये, काऊ ये, दाना खा, पाणी पी, भुर्रकन उडून जा' अशा गोष्टी कुठल्याही पुस्तकात नसतात. पिढीजात कथनातून झिरपलेले हे अस्सल वाङ्मय फक्त प्रमाण भाषांमध्येच असते असे नाही. 'कोवे कोवे कुई कुई' ची दखल महाराष्ट्र राज्य शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण परिषदेने आदिभारती-माडिया –गोंडी या शिक्षकांसाठी काढलेल्या हस्तपुस्तिकेत घेतली आहे. अगदी पहिलीच्या मुलांसाठी माडिया गोंडीतून काढलेले पुस्तक म्हणजे आदिभारती. खूप छान, फारच उत्तम अशा वेगवेगळ्या विशेषणांनी मराठीतील अर्थ ध्वनित करता येतो. माडियात मात्र त्यासाठी बेस हा एकच शब्द आहे. लई बेस हा त्याचा अलीकडील ठाशीव ग्रामीण अविष्कार. माडिया गोंडीत वेल्हे वेल्हे म्हणजे लवकर लवकर. हाटुम म्हणजे बाजार. हा बाजारहाटशी संबंधित शब्द आहे की काय याची कल्पना नाही. असे अनेक शब्द नागपुरी, कुडाळी, भिल्लीतही Nagpuri, kudali, Bhilliअसतील.

फक्त बोली नव्हे पालीही वाढली पाहिजे. सर्वच भाषांमध्ये संशोधन व्हायला हवे. त्यासाठी ग्रामीण भाग पालथा घालायला हवा. डॉ. गणेश देवी यांचे कार्य यादृष्टीने खूप मोठे आहे. विदर्भ संशोधन मंडळाची स्थापना १९३४ मध्ये झाली. नव्या मराठी राज्यात भाषा संशोधनाचे काम जोमाने व्हावे आणि विदर्भासाठी तसे स्वतंत्र खाते असावे अशी अपेक्षा ज्येष्ठ साहित्यिक ना. रा. शेंडे यांनी विदर्भ साहित्य संघाच्या १९६० मध्ये झालेल्या संमेलनाच्या अध्यक्षपदावरून व्यक्त केली होती. परकीय भाषांची भेसळ आपल्याला चालते. रेडिओ मिर्ची हा शब्द खासगी संगीत वाहिनी म्हणून आपण स्वीकारला. रेडिओ या इंग्रजी शब्दासोबत हिंदीतील मिर्ची जोडली जाते. लोकप्रिय होते. हिरोती उपेक्षितच राहते. वस्तुस्थिती तशी झोंबणारी आहे. एकमेकांच्या बोलींना हिणविण्यापेक्षा मराठी उन्नत करायला हवी. मध्यंतरी अमरावती विद्यापीठाने कवी विठ्ठल वाघ यांच्या नेतृत्वात प्रादेशिक भाषांमधील म्हणी, वाक्प्रचार शोधून काढण्याचा प्रयत्न केला. अन्य विद्यापीठांपर्यंत ती चळवळ पोहोचली नाही. गावांकडे चला, बोलींकडे वळा अशी घोषणा देऊन बोलींचे उत्खनन झाले तर मायमराठी अलंकृत होऊ शकेल.
============

What is a heroti? Because if you do not know the meaning of the question asked. The diamond aspect should be brought to a tool used to carry a person that tarkata run. Basically, the word is likely to hirotisi sadhyarma Marathi chili powder. Chili powder and dried chillies that makes it. This jhadibolitila word hero. This also means that the hot question is not perfect. The taste is hot. Hirotila cakkituna Broken and ground pepper will say. This is the name of the hero. Hot that adjective. Synonyms can not be sweet jaggery. As hirotica means will not be hot. Next comes a lot of interesting information about the dialect of the study.


Vidarbha trees, there are many silver varhadikherija visvakosiya craving. Mentioned Ahirani, Agar, khandesi leva, candagadi, Powar, pumpkin, Dias, Malvan, vadavali, Sama Veda, was quite sangamesvari. Korku tribal Pradesh, Gondi, media and Katkari, Konkan, kolami, dehavali, paradhani, the power of the Doric style. Bhilalanci Nima, mathavadi, Malhar Koli, mavaci, mangeli, died, halabi, Thackeray, 'C' Thakur, dhorakoli, 'm' Thakur and some of their type. And another bum-vimuktanca dialogue. Including indicative mum. Kucakoravi, Kaikadi, acrobat, goramati, Goldie, Vice, smith, citodiya, slater, contortionist, nathapanthi davari, nandivale, Parola demand, Fowler, suppressed demand snake charmers, Vdara, charlatan or language will certainly raise the moisture mum color.

East vidarbhasivaya remote area of ​​Madhya Pradesh, Andhra Pradesh and Telangana find this bid to expand some areas. East vidarbhalagata before the area was jhadiboli 80 percent. Rate the importance of the elimination of steps gradually bhasammule bid. There are many words in the gamatijamati. Cage is shut. Kondarane be surprised if he said that it was customary .That original jhadibolitila. The fact is that bolimmadhila sramavibhagani extensive further study. Cattle usually comes from Sanskrit or Hindi word Gopal had happened. Jhadibolita rakhanaryala singing cows, buffaloes and cattle are various words that rakhanaryala mhasaki rakhanaryala dhoraki. The division can also be found in the field kamanvaruna. Paddy rice cultivation is the former Vidarbha. There is action to pierce the dictate of the rice plant in the field. Water bharanaryala panakara, pendya takes pendakara seems list of potasabdanci. Bhasepeksahi bid rate are such diversity natalya. Although the trees are contemporary Sanskrit and Sanskrit scholar than was claimed Harishchandra borakaranni old trees. He was offered to prove marathipeksahi jhadibolici seniority. Marathi Sahitya Sangh bid to have the president. If the meeting is in January this year, including the performance of the 24 Board Meetings jhadiboli jhadiboli material is recorded in the name of jhadiboli movement. Should heed such a passion that followed massive government madativina.

Another word is unaccustomed jhadibolita Bend. The night is topalyata or chicken with bamboo kamanita, he Bend. Marathi kombadighara rate can be said to him. Do not bend dialect, is often given to them free of Saad. This might have been the bendane bendavyatuna. East Vidarbha Madia, gondica is a hybrid effect is korakuca Melghat area. Covey Covey Cui Cui, Neva tokataku palanei ... What? Childhood taught in many schools to go from a badabadagita, monkey monkey hoop, you tailed ghee. Media conversion lines of Covey Covey. Simplicity is the lokagitammadhila. Had to be accepted that such a feeling. The admissibility of the heart and not be so easily mum was infected in lipim 'windfall' gavasela. 'Chiu, the cow, the grain and eat, drink water, go away bhurrakana' book are not any such things. It is not just the quantity of genuine literature ancestral kathanatuna jhirapalele bhasammadhyeca. "Covey Covey Cui Cui 'notice of the state of Maharashtra is the manual for teachers drawn from this Council of Educational Research and Training adibharati-media gondi. The first book is drawn even children Madia gondituna adibharati. Very nice, can be very good implied meaning in Marathi such different visesananni. However, there is only one word for it madiyata base. LI rural base of his recent thasiva invention. Madia gondita Velhe Velhe that early. Hatuma the market. This is not aware of what the word is related to shopping. Many words Nagpuri, Kudal, the bhillitahi.

Not only bid should be increased to Pali. Research should be in all languages. The air blow through the rural part. DR. Ganesh Devi's work is so great about. Research was founded in 1 9 34 wheels. It should be a separate account in the new language Marathi freshly research work for the state and expects the senior literary Vidarbha not. Ra. Shende had expressed the president's meeting with the team in the 1 9 60 wheels literature. We carried out the adulteration of foreign languages. Private music channel Radio Mirchi as you accepted the word. Radio Mirchi Hindi or English sabdasobata is added. Was popular. Hero remains upeksitaca. The fact that, as is trenchant. Hinavinya than one dialect of Marathi should be advanced. Pending regional languages ​​sayings, led by the poet Vithal Wagh Amravati University, tried to find a phrase. Other vidyapithamparyanta that movement is not reached. Let gavankade, bolinkade

======
 It's not the language of money alone that makes Maharashtra rich. When the western state speaks, it does so in 38 different tongues and more, making it one of the most linguistically wealthy places, according to a recent language survey.

The results of People's Linguistic Survey (PLSI), a community-driven documentation of Indian languages by Vadodara-based Bhasha Research and Publication Centre, will be out in August. And Maharashtra scores pretty well with its tally of 12 varieties of Marathi and 38 other languages spoken by adivasis, tribals, nomadic tribes and denotified communities.

"Maharashtra ranks fairly high in the per capita language rate, which is much above that of the Hindi belt, West Bengal, Tamil Nadu and Andhra Pradesh," says Ganesh Devy, award-winning writer and chairperson of PLSI. Hindi, Bengali and Telugu have more speakers than Marathi. However, Hindi-speaking states have space for only 30 more languages while West Bengal has 26 and Andhra Pradesh has 18 more tongues. The topper is Arunachal Pradesh, which has more than 90 languages, followed by Assam and Orissa.

The survey was meant to get a snapshot of India's linguistic heritage based on data from the last two years. The researchers identified and documented 790 languages, some of which were earlier categorised as dialects.

According to Devy, Maharashtra was able to keep alive most of its languages, especially the ones that didn't make it to the government census, because of the absence of large-scale invasions in the 18th and 19th centuries. "The peasantry could live without fear of plunder unlike in other states. When the speakers survived, the languages also remained," says Devy, winner of UNESCO's Linguapax Prize in 2011.

Unlike in Arunachal Pradesh, where Hindi is replacing many of the local tongues, Maharashtra has seen Marathi helping in the sustenance of languages spoken by small communities. "The growth of Marathi, ever since rural and Dalit writers started contributing in the 70s, has been dependent on a greater recognition of the identity for languages like Pardhi and Keikadi. This has given the languages a cultural self-confidence," says Devy, who is from Pune.

The Maharashtra-leg of the survey, which had 80 contributors, found out that the rapid urbanisation changed the styles and rhythms of spoken Marathi. "This migration (to Western Maharashtra) has made Marathi more responsive to grammatical flexibility," says Devy.
====

A bid to preserve the heritage of local dialects in the region has begun with the launch of a project to record and produce a dictionary of the local Marathi dialect spoken by East Indians in the Mumbai region.

The project is being undertaken by the Mumbai Gaothan Panchayat, an organization formed to promote the interests of the people living in traditional gaothans (villages). Panchayat leader Gleason Baretto said the dictionary will be in Marathi and English and will serve to preserve the language of the region.

The East Indians, the local Christian community along with other Hindu communities, constitute the earliest inhabitants of the region.

One of the organizers of the project, Prem Moraes, said several teams will work on the dictionary."We will take into consideration the various types of Marathi spoken by the different communities in the region. We know that the Marathi spoken in Bandra is different from the Marathi spoken in the gaothans in Marol, and will make allowances of it,'' he said.

Reacting to the move to preserve the heritage of the region, head of the Head of history department of St Xavier's College Fleur D'Souza commended the project.. "Dialects are disappearing all over the country and the globe and this effort will go a long way in instilling a sense of pride in the local community and an interest in their language. Many people have stopped using the language,'' she said.

Prof D'Souza said that care should be taken when implementing the project by consulting experts in the field so that the research can be conducted in a professional manner. All the cross-cultural trends which influenced the Marathi dialect should also be taken into consideration, she said.

Film documentary maker Luke Mendes who has done work on western region cultures said that it was important to have a broad-minded approach to the project. The main language spoken in the Mumbai region was 'Kokni' which is spoken in the Konkan region in different ways. While this is similar to popular Marathi in many ways it is also different as the region had a distinct cultural identity for a long time before the state of Maharashtra came into being in the 1960's.

Mendes said the Kokni spoken in the region has influences from other cultures as well. Apart from Sanskrit it has been influenced by Portuguese during the time the city was ruled by the Portuguese. Prem Moraes said the project should be ready by next May and will be put up on the community website.
======
As a couple of home ministry circulars seeking to promote use of Hindi in office work and official social media accounts elicit angry reactions from regional satraps, statistics show that while Hindi remains the most spoken mother tongue in the country, the percentage of those listing other scheduled languages as their mother tongue is almost 59%.

As per the 2001 census, around 42.2 crore people listed Hindi as their mother tongue, of which 25.79 crore spoke Hindi in its pure form, and another 16.41 crore in 49 mother tongues similar to Hindi. Overall, around 41.03% of the population declared Hindi or its sub-groupings as its mother tongue. As for other scheduled languages, Bengali was the most spoken mother-tongue after Hindi (with 8.11% of the country's population citing it as their mother tongue), followed by Telugu (7.19%), Marathi (6.99%), Tamil (5.91%) and Urdu (5.01%).

Importantly, barely a dozen states - including Uttar Pradesh, Madhya Pradesh, Bihar, Chhattisgarh, Rajasthan, Uttarakhand, Himachal Pradesh, Haryana, Delhi and Jharkhand - had a majority of their population listing Hindi as their mother tongue.

While the percentage of those citing Hindi as their mother tongue has steadily grown since 1971, most other scheduled languages have seen a decline in speakers as a percentage of the population. The percentage of Hindi-speaking people in the total population grew from 36.99% in 1971 to 38.74% in 1981 and 39.29% in 1991, before touching 41.03% in 2001. However, Bengali-speaking population fell marginally from 8.17% in 1971 to 8.11% in 2001, Telugu speakers from 8.16% to 7.19%, Marathi speakers from 7.62% to 6.99%, Tamil speakers from 6.88% to 5.91% and Urdu-speaking population from 5.22% to 5.01% over the corresponding period.


Among the 22 scheduled languages that have seen a rise in percentage of population listing them as mother tongues are Punjabi (from 2.57% in 1971 to 2.83% in 2001), Maithili (from 1.12% to 1.18%), Kashmiri (0.46% to 0.54%) and Nepali (0.26% to 0.28%).
=================
When was the last time a Marathi film was covered extensively in English media? When was the last time a theatre showed a Marathi film as late as 3 am (in Satara, Maharashtra)? When was the last time one heard that a Marathi film right after few weeks of its release caught the fancy of film-makers across languages and if reports are to be believed, it will be remade in all four South Indian languages besides Gujarati and Hindi? Also when was the last time we heard a Marathi film getting released in Kerala and Chennai? Lastly when was the last time a Marathi film ran for six straight weeks (it is still running in theatres with shows throughout the day)? Such has been the frenzy of the Marathi film Sairat (loosely put Wild).

The film is getting wilder and wilder and just like the teenagers in the film, it has broken norms related to regional cinema and not conformed and constricted to its geography if one takes into account its all-pervaded acceptance. So, what exactly has worked for the film? Most importantly, why it has worked so well with the non-Marathi audience even after six weeks of its release? To understand this, one needs to understand the various ideas which were thoroughly executed in the film.

Sairat is a perfect confluence of what is familiar and what is personal. The demarcation is conspicuous when the plot of the film is juxtaposed with seething symbolism and personal truths that expose our deep-seated violent, inhuman and destructive conditionings. In large sense, it caters to both an aesthete of cinema and escapist consumer of cinema in Marathi and non-Marathi audiences.

The personal truths

The most striking feature of Sairat is its treatment. It is not just a love story of an oppressed caste boy and a high caste girl. It is much more than that. It is the evocativeness in the treatment of the story and it is largely due to the film's director. In most films based on caste politics, social oppression and injustice there is high likelihood that the filmmaker would be from upper caste who would present an outside-in picture of the story. But since the director of the film Nagraj Manjule himself being of the same caste as the protagonist, there is touching authenticity and depth to the narrative. Piyush Roy, a film historian with University of Edinburgh says, "After a long time I have seen a film on people from oppressed caste by a person from the same caste. This gives a startling honesty and evocative depth to the narrative. It gives an inside-out perspective on the regressive social mores of our society."


Besides this, there are five critical overarching elements of the film that have worked with non-Marathi audience. First, it is the credible and realistic performances of the characters of the film. Since the young protagonists—the boy and the girl and their friends have been from chosen from small villages it gives emotional credibility and authenticity in the way they have performed. None of these actors are trained, which makes the film look fresh. Roy of University of Edinburgh says, "Love stories always work with fresh faces. Acceptance is high when a lover story is conveyed through fresh faces. In case of Sairat, it is not the fresh faces but also their performances which make them endearing. It is like Alankara rasa. If the person is not attractive no amount of embellishments would make her look attractive. In Sairat, it is the performances of the actors which enhance their attractiveness."
Second, it is the truthful depiction of characters and their interactions and their language reflect an innate genuineness which resonated with the non-Marathi audience. Archie's confidence is rooted in her caste and so is Parshya's shyness. But her confidence is adequate enough for us to not to dub her as arrogant. She can be a true fantasy of rural and semi-urban men. She is not a feminist, she is not a rebel but she is clear-headed and assertive. This makes her accessible to non-Marathi audience. Even the raw emotional moments in the film are quite identifiable. The ways in which Archie and Parshya express their love, meet in fields, and the way Parshya's friends dance when Archie calls Parshya are all relatable. Also the language of the film is quite rooted in its milieu. These scenes are not for gimmick. There is a striking authenticity in which Archie speaks in Telugu and the scene in which she returns to Parshya after a disturbing fight with him shows the depth and the mettle of the two actors.

There is a great deal of contemporariness in which the film's director presents characters and their interactions and their surroundings. The village shown in the film is very accessible and contemporary. It is not a typical village of cow dung and no electricity. One sees characters with mobile phones. It is a 2016 village. This genuine portrayal has worked with the non-Marathi audience. There is realism and subtlety in the reasons for the fights and the director has reined in their tiffs to such an extent that they don't seem plain melodramatic and ugly. This makes the love story pre-and-post interval genuine and real.

The film's director has also kept in mind the coherence in the narrative to a large extent. He has kept in mind to practicality of situations also. In scenes where Archie gets jewellery from her home before she elopes and their friends decide not got along with them to Hyderabad show that the director has kept in mind realities in mind.

Thirdly, it is symbolism in the film that numbs us and makes us think. The juxtaposition of the rise of Archie's new domestic life with the fall of her father's political career, the use of sunny and captivating daylight in open spaces in the first half of the film and the dark and claustrophobic feel of the second half of the film, the swift editing in depicting leap of time (from teenage love to real world), and the climax shot which shows through the child the kind of future we are giving to the posterity are not just fertile and intellectual imagination of the director, They are the unhealed wounds which may not show any mark on the surface but are continually felt in interactions with the society. It also shows that villages and villagers have progressed in materialistic and infrastructural sense but they continue to cling to their deep-seated prejudices. The non-Marathi audience could identify with these facts.

Also it is the subtitling of the film which has worked with non-Marathi audience. Roy of University of Edinburgh says, "The film's subtitles are quite in sync with the emotions of the characters. The makers have given close attention to subtitles keeping in mind non-Marathi audience. Even the subtitles of the songs played in the film are in sync and one gets the poetry of the song quite well. They express emotions quite well for non-Marathi audience." Lastly, the music and the background score of the film plays a crucial in making narrative of the film serves both commercial and aesthetic purposes.

Besides, the aforementioned realistic elements in Sairat which have made non-Marathi audience love and appreciate, there are certain commercial elements the directly intelligently weaved into the story. Ashok Rane, a veteran film critic and historian observes, "It is the packaging of the film that has worked for Hindi viewers. It packages the commercial entertainment elements required to make viable love story and the popular images which pan-India Hindi audience is used to watching in a typical teenage love story. Just like taste buds, Hindi audiences are used to certain kind of presentation of love stories. The director has catered to those notions and perceptions in an intelligent way." He adds, "The first half of the film is kept breezy and light. The second half is realistic. So one gets engaged in the first half and then gets a realistic experience in the second half. This has worked well in bringing in audiences to the theatre."

Keeping these commercial imperatives in mind, the director has also not sacrificed on entertainment and message quotient. One enters the theatre with anticipation of a good entertainment and comes out numbed. Till the last scene of honour killing, the film hardly makes one realise that it would end in honour killing. Also one is not constantly reminded about the castes of the boy and the girl throughout the film once the director has established it. This shows how the director did not get away from the message of the film even though it so personal to him.


It is also the time at which the film has released that has worked for the film. When was the last time did one see a well-made and engaging love story especially a teenage love story in Hindi cinema? A few moments of thinking and one realises that it was long ago. In its quest for depth and complexity in narratives, Hindi cinema, it seems to have lost its own idiom of filmmaking. In the past decade or so, there have been very few Hindi films which have shown presented a fresh treatment of old themes such as love story. Just like Qayamat Se Qayamat Tak in the 1980s, Sairat has come at a time when the audience has been deprived of such simplicity of plots and narratives. In fact, Sairat is a grim and stark reminder to Hindi cinema that it has lost simplicity in its plots, which has been an integral part of its long tradition.


It is also reminder of the what ace film director Satyajit Ray, whose ever-so-relevant works serve as a window to a world where 'subtle' and 'restraint' expressions convey deeply-felt observations of human existence, once said, "In order to be universal, one has to be intensely local." Though not strictly local, the film becomes universal only when it makes us realise that even after the couple survive the challenges of existence and eke out a living, their parents' love for them is not enough and strong to overcome the deep-seated caste conditionings. In presenting this, the director does not offer us a new ending. It is because there is no 'new' end to such stories.

आठां रसाची ओवाळणी

साद-ध्वनि किंवा ‘कॉलर ट्युनच्या’ निमित्ताने ‘लाभले आम्हास भाग्य...’ हे काव्यगायन, प्रतिसाद न मिळाल्यामुळे, कंटाळा येईपर्यंत ऐकताना ‘बोलतो मराठी’चे जपलेले आठवणींचे कुंडल कानी डुलत राहतात. अथवा खरंच का आपण मराठी बोलतो? असा वढाळ प्रश्न संवेदनशील मराठी मनात रुंजी घालत राहतो. संस्कृत भाषा देवांनी केली; तर मग प्राकृत काय चोरांनी केली? असे कर्मठांच्या भाषावार वर्ग रचनेवर घणाघाती प्रश्नचिन्ह तयार करत, संतांच्या मांदियाळीने लोकभाषेत आपला विचार मांडला, म्हणून निदान त्यांच्या ग्रंथ रुपात का होईना, मराठी लोकभाषा आपल्याला पाहायला मिळतेय असे दिसतेय खरे. एरव्ही इंग्रजी भाषेच्या मराठी अनुवादाचा आधुनिक मराठी म्हणून वापर करत आहोत की काय असा पक्का संशय वाटण्यास भरपूर वाव. गूढार्थाने सांगून मला (झकवीत) फसवीत आहेस, तेव्हा संस्कृत भाषेच्या अनाकलनीय कुंपणात बसून सांगण्याऐवजी, माझ्या भाषेत, मला समजेल असं सोपं करून सांग; अशी अर्जुनाने कृष्णाला केलेली विनवणी, मऱ्हाठी भाषेत मांडताना ज्ञानेश्वर माउली म्हणतात; ना तरी झकवीतु आहासी माते...। म्हणोनि आईकें देवा। हा भावार्थु आतां न बोलावा। मज विवेकु सांगावा। मऱ्हाटा जी।।

सूर्यबिंब बचकेएवढे दिसते, तरी त्याचा प्रकाश पोहोचताना तीनही लोक अपुरे पडतात. जैसे बिंब तरी बचकें एवढे। परि प्रकाशा त्रैलोक्य थोकडे ।। बचकभर भाजी किंवा पागोटं तोकडं पडलं, असं म्हणणाऱ्या गावगाड्यातल्या माणसानं मात्र आजही ज्ञानेश्वर तुकयाची मऱ्हाठी परंपरेनं जपली आहे. ज्याच्या सर्वोत्तम गुणांवर ‘आठां रसांची ओवाळणी’ करावी, सज्जनांच्या बुद्धीचे निवासस्थान आहे असा जो शांतरस आहे, तो ज्यात अपूर्व असा प्रकटेल, जे अर्थपूर्ण आणि समुद्रापेक्षाही गंभीर आहेत असे हे माझे मऱ्हाठी बोल आहेत, असे मऱ्हाठी भाषेबद्दलचे गौरवोद्गार काढणारे ज्ञानेश्वर ‘अमृतातेही पैजा जिंके’ असे मऱ्हाठी भाषेला संबोधतात. ‘जरी आज ही राजभाषा नसे’ असं कळकळीने सांगणारा कवी अभिमानाने ‘मराठी असे आमुची मायबोली’ असे म्हणतो, तेव्हा मन डहुळतं. झडती, टाकोटाक, टक लावणे, तापत्रय (तापत्रा), तलग (तलगा-कोंबडीचे पिलू), दाटणे, धडूते, धोपटणे, डांगोरा, डाळणं (डाळ-टोपली), अळुमाळ (थोडेसे : फुले माझी अळुमाळू, वारा बघे चुरगळू... ही आरती प्रभूंची काव्यरचना), आडस (आडोसा), उजगरा, खोकल्याची उभळ, टेका, डाहाळी (फांदी), थडी (नदीचा तीर), औट (साडे तीन-औट घटकेचा राजा), ठाउकी, ढोर, झोंबी असे संतांनी प्रमाणित केलेले उदंड शब्द अजुनही मराठी अनागरी बोलीभाषेत ऐकायला मिळतात. एकप्रकारची ही संतांच्या मराठी भाषेची संस्थाच वाटावी.

‘ज्ञानाचा एका’ म्हणून समस्त मराठी लोकांना परिचित असलेल्या ज्ञानेश्वरांच्या नंतर अडीचशे वर्षांनी संत एकनाथ यांनी मराठी भाषेचा सागरच ढवळून काढला. लोकरिवाज, लोकभाषा म्हणून मराठी भाषेचा आपल्या गवळणी, भारुडे, जोगवा, गोंधळ यात उपयोग साधून विविध रुपात तळागाळातील मराठी भाषा प्रमाणित केली. ते संतकवी, पंतकवी आणि तंतकवी म्हणूनही जनमानसात आदरणीय होते व आजही आहेत. लोकरंजन करीत असताना परमार्थाचा मार्ग विविध रूपकातून मांडताना सगळे मराठी बोली भाषेतले शब्द वापरून मराठी लोकभाषेला प्रतिष्ठा आणि वैभव देण्याचे अद्भुत कार्य संत एकनाथांनी केले असले तरी तो वारसा ग्रामीण गावगाड्यात मात्र जीवापाड जपलेला आढळतो. कुंभारवाड्यात आव्याजवळ सहज पडलेला एखादा माठ चित्रकाराला दिसावा नि त्याचे त्याने चौकटीत चित्र चितारावे. तशी ही अस्सल मराठी भाषा. हिला पुस्तकी भाषेची उणीव कधी भासलीच नव्हती. लोक बोलतात त्याचे अर्थ व्याकरणावर आधारीत नसतात. म्हणूनच संतांनी सहज रूळवलेली भाषा सर्वजनांना अवीट गोडीची वाटते.

==============

त्यांना वाटते ‘मराठी’ विषय फक्त परीक्षेत पाठांतर करून उत्तर लिहिण्यापुरता मर्यादित असू नये. भाषेचा गोडवा, धड्यातला रवाळपणा अन् कवितेतला रसाळपणा विद्यार्थ्याच्या दैनंदिन आयुष्यात उतरावा. त्यांचे जगणे सर्वगुणसंपन्न असावेच. सोबत त्यांच्यातून एक ‘रसिक’ घडावा. जो कसलिही संकटे आली की, त्यांना परतावून लावण्याची हिंमत बाळगेल. आपला विद्यार्थी अव्वल असावाच, पण त्याने गणितासोबत तितक्याच हळुवारपणे एखादी कविताही गुणगुणावी. असाच प्रयत्न करणारे मराठा हायस्कूलमधील रूपेश चिंतामण मोरे आजच्या गुरुमंत्रमध्ये...
मराठी माध्यमांच्या शाळा सध्या एका संक्रमण अवस्थेतून जात आहेत. अशावेळी अशा शाळांमध्ये ‘मराठी’ विषय तेवढ्याच ताकदीने शिकविण्याची गरज असते. मराठा हायस्कूलमधील रूपेश मोरे यांचा प्रयत्नही याच दृष्टिकोनातून सुरू आहे.
मोरे २००५ साली शिक्षक म्हणून रुजू झाले. त्यापूर्वी विनायकराव प्राथमिक शाळेत ते कार्यरत होते. उच्चप्राथमिक वर्गामध्ये सहावी ते आठवी इयत्तेतील मराठी विषय ते शिकवितात. मराठी विषयाला वेगळ्या उंचीवर नेत, तो विषय दैन‌ंदिन व्यवहाराशी जोडतात. लेखक, त्यांच्या साहित्याची अधिकाधिक माहिती विद्यार्थ्यांना देतात. अनेक लेखकांना प्रत्यक्ष आमंत्रित करत विद्यार्थ्यांना त्यांची ओळख करून देणे, संभाषण, वक्तृत्वावर भर देण्यासाठी पाठांतर करून घेणे अशा उपक्रमावर भर देतात. मुळात त्यांच्या शाळेतील बहुतांश विद्यार्थ्यांची बोली भाषा मराठी नाही. त्यामुळे विद्यार्थ्यांना मराठी भाषेत परिपूर्ण घडविण्यासाठी त्यांनी ‘लिहणे-वाचने आणि बोलणे’ या त्रिसूत्रीवर भर दिला.
भाषा विषयाची आवड निर्माण करण्यापासून ते विषय समजण्यापर्यंत विविध टप्प्यावर त्यांचे प्रयत्न यशस्वी ठरले आहेत. लिहिण्या-वाचण्याबरोबरच प्रमाण भाषेतून बोलणे, प्रमाण भाषेतून विद्यार्थ्यांना शिकवले जाते. परिपाठात विविध संवाद कौशल्य, मराठी भाषेतील साहित्यातील मुलांना माहित नसलेल्या प्रसिद्ध लेखक कवितेच्या गोष्टी, कविता, चरित्र सांगितले जाते. त्यातून विद्यार्थ्यांना भाषेची आवड निर्माण होते. घरी मुलांना मराठी वाचनासाठी आग्रह असतो. वृर्तमानपत्रात छापून आलेल्या कविता, धडा वाचल्यानंतर विद्यार्थी त्याबाबत वर्गात आपले विचार मांडतो. त्यातून वाचनाची आवड निर्माण होते.

एखादी कविता शिकविताना मुलांना समजेल, शिकताना आनंद वाटेल अशा साध्या सोप्या भाषेत त्या कवितेशी, कवींशी संबंधित माहिती मोरे सर सांगतात. उदाहरणात सहावीच्या मराठीच्या पाठ्यपुस्तकात ‘आता उजाडेल’ ही मंगेश पाडगावकरांची कविता आहे. सहावीच्या मुलांना मंगेश पाडगावकर तुम्हाला बालवाडीपासून माहिती आहेत, असे सांगतात. मुले चकित होतात. म्हणतात ‘नाही हो सर, आम्हाला तर ते काही आठवत नाही’. मग मुलांना सांगितले जाते. तुम्हाला बालवाडीच्या बाईंनी एक गाणे शिकवले होते ‘सांग सांग भोलानाथ पाऊस पडेल का’ हे गाण मंगेश पाडगावकरांनी लिहिलेले आहे. त्यांची ‘आता उजाडेल’ ही कविता आहे. त्यामुळे या मुलांना सहावीच्या पुस्तकातील कविता व मंगेश पाडगावकर आपले वाटू लागतात आणि त्यांच्या आनंदात ते ही कविताही सहज शिकतात. ग. दि. माडगूळकर, नारायण सुर्वे, बहिणाबाई चौधरी, वामन निंबाळकर यांच्या कविता शिकविताना या पद्धतीचाच वापर केला जातो. कविता ज्या लेकखाची आहे, त्याचे इतर साहित्य, साहित्य क्षेत्रातील त्यांची वाटचाल हे विद्यार्थ्यांसमोर मांडले जाते. त्यासाठी त्यांची इतर पुस्तके वर्गात आणून विद्यार्थ्यांना पाहायला दिली जातात. शिकवलेल्या विषयाचा नियमित सराव यावर भर दिला जातो. त्यासह विद्यार्थ्यांमधील ‘संभाषण कौशल्य’वर विशेष भर देण्यासाठी प्रत्येक स्पर्धेत त्यांच्या विद्यार्थ्यांचा सहभाग ठरलेला असतो. त्यासाठी फावल्या वेळात विद्यार्थ्यांना संभाषण कौशल्याबाबत मार्गदर्शन केले जाते. त्यातून हे विद्यार्थी विविध स्पर्धेत चमकदार कामगिरी करतात.
स्वतः उत्तम सूत्रसंचालन करण्यासाठी ओळखले जाणारे रूपेश मोरे हे विद्यार्थ्यांमध्येही सभाधीटपणा यावा या हेतूने विद्यार्थ्यांनी कार्यक्रमांचे सूत्रसंचालन करावे, यावर भर देतात. सूत्रसंचालनासाठी सुमारे दोनशे कविता, कविता निर्मिती मागची गोष्ट, कवितेचे झालेले गीत, लेखक-कवीच्या गमती, थोर व्यक्तीचे विचार हे संकलन त्यांच्याकडे कायम तयार असते. या सगळ्या संकलनाचा अध्यापनात उपयोग होतो, असे ते मानतात. विद्यार्थ्यांच्या दृष्टिकोनातून उपयुक्त अशा उपक्रमांची आखणी करण्यात नेहमी पुढे असणाऱ्या मोरे सरांना विविध उपक्रमांसाठी मुख्याध्यापक आर. पी. यत्नाळकर, उपमुख्याध्यापिका एस. बी. पाटील, पर्यवेक्षक जे. आर. पुनवटकर इतर सहकाऱ्यांचे मार्गदर्शन व मदत होते, असे ते सांगतात.

डिजिटल भित्तीपत्रिका
मुलांमध्ये लिहण्याची आवड निर्माण व्हावी या हेतूने ‘मराठी राजभाषा दिन’ निमित्ताने मुलांकडून कथा, कविता, निबंध हे त्यांच्या हस्ताक्षरात लिहून घेतले जाते. ते स्कॅन करून डिजिटल बॅनरवर प्रिंट घेऊन ‘मायबोली’ हे भित्तीपत्रक विद्यार्थी प्रकाशित करतात. रूपेश मोरे यांच्या मार्गदर्शनाखाली या भित्तीपत्रकाचे संपादनही विद्यार्थीच करतात. यात लेखन करणाऱ्या सर्व विद्यार्थ्यांचा प्रकाशन समारंभादिवशी सत्कार करण्यात येतो. त्यामुळे विद्यार्थ्यांना प्रोत्साहन मिळतो. मराठीबाबत सर्वांगाने विद्यार्थ्यांना ज्ञान व्हावे, आवड निर्माण व्हावी हाच यातून प्रयत्न असतो. यापुढे ‘कविता व कथा लेखन’ विषयावर कार्यशाळा घेऊन मुलांनी लिहिलेल्या कथा, कवितांचे पुस्तक करायचा त्यांचा मानस आहे.

‘लेखक’ आपल्या भेटीला
शाळेमध्ये दरवर्षी विद्यार्थ्यांच्या भेटीसाठी लेखक, कवी हा उपक्रम राबविला जातो. कविता लेखन कसे करावे, अवांतर वाचन याबाबत विद्यार्थ्यांशी संवाद साधत हे साहित्यिक विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन करतात. या उपक्रमातून विद्यार्थ्यांना प्रेरणा मिळते. लेखक, कवींशी प्रत्यक्ष बोलता येते. त्यामुळे त्यांची भाषेतील गोडी वाढल्याचे समोर आले आहे.

‘जैसे हरळांमाजी रत्नकिळा
की रत्नांमाजी हिरा निळा
तैसी भाषांमाजी चोखळा
भाषा मराठी

जैसी पुष्पांमाजी पुष्प मोगरी
की परिमळांमाजी कस्तुरी
तैसी भाषांमाजी साजिरी
भाषा मराठी’
सोळाव्या शतकात आपल्या कवितेतून मराठीचा गोडवा निर्माण करणारे फादर स्टिफन्स. हाच अमृतानंद मोरे सर विद्यार्थ्यांच्या आयुष्यात पेरतायत.

=============

'अरे यार, आज मूव्ही देखते है', 'ओय, एक्झाम जवळ येतेय...आता स्टडी मस्ट आहे' ही वाक्यं ऐकल्यासारखी वाटतायत ना? रोजच्या बोलण्यात ही हिंग्लिश-मिंग्लिश कानांवर पडते. असं असलं, तरी मायबोलीविषयी तरुणाईला तेवढंच प्रेम आहे. आजच्या मराठी राजभाषा दिनानिमित्त, युवा कट्टावर तरुणाईनं यावर भरभरुन आपली मतं मांडली. 'बदलत्या काळात भाषेचं स्वरुप थोडं बदललं असलं, तरी आम्हाला मातृभाषेची फिकीर नाही असं नाहीय. शुद्ध मराठीची काळजी आम्हालाही आहे,' असं तरुणाईचं म्हणणं असल्यानं मराठीचं भवितव्य उज्ज्वलच आहे हे पुन्हा एकदा अधोरेखित झालं.

या आठवड्यात 'युवा कट्टा'त सहभागी झालेली कॉलेजेस मुंबई विद्यापीठ एस.एन.डी.टी. विद्यापीठ (चर्चगेट) एच. आर कॉलेज (चर्चगेट) कीर्ती कॉलेज (दादर) रुईया कॉलेज (माटुंगा) पोदार कॉलेज (माटुंगा) एम. डी कॉलेज (परळ) साठ्ये कॉलेज (विलेपार्ले) वझे-केळकर कॉलेज (मुलुंड) विद्यालंकार कॉलेज (वडाळा) आचार्य मराठे कॉलेज (चेंबूर) विवा कॉलेज (विरार) शासकीय विधी महाविद्यालय (चर्चगेट) कर्मवीर भाऊराव पाटील कॉलेज (वाशी) बीजीआयटी कॉलेज (भायखळा)

बोलीभाषा स्वीकारा! भाषेत मुळात शुध्द-अशुध्द असं काहीच नसतं. जर कोणी बोलीभाषेचा वापर करत असेल तर ती अशुध्द आहे हे म्हणणं चुकीचं आहे. भाषा ही अत्यंत प्रवाही असते. अगदी लीळाचरित्र ते ज्ञानेश्वरी असा प्रवास बघितला तर मराठी फारच बदलेली दिसते. आजही आपण त्या काळातील अनेक शब्दांचा अर्थ लावण्यास अपयशी ठरतो. कारण परिवर्तन हा प्रकृतीचा नियम भाषेलाही लागू होतो. आता ग्लोबलायझेशनमुळे इंग्रजी ही जगावर अधिराज्य गाजवत असल्याने साहाजिकच मराठीवर तिचा प्रभाव आहे. आपण व्हॉटसअॅप, फेसबुकच्या या जमान्यात तरुणाईच्या तोंडी काही इंग्रजी भाषा अनवधानाने येते. बऱ्याच वेळा अशा अनेक शब्दांना पर्यायी शब्द मिळत नाहीत. भाषा संवादाचे माध्यम असल्याने त्यातील अनेक सोपे बदल लगेचच समाजमान्य होतात. परंतु असे सोपे बदल स्वीकारताना मूळ व्याकरणाला धक्का लागणार नाही, बोलीभाषेचा आदर करणं हे तितकंच आवश्यक आहे. निशांत ताम्हाणे, मुंबई विद्यापीठ


पाश्चा​त्यिकरण होतंय सध्या तरुणाईची भाषा हिंग्लिश, मिंग्लिश अशा अनेक भाषांची सरमिसळ आहे. परंतु हे भाषेस हानिकारक आहे. ज्याप्रमाणे घरचं पौष्टीक जेवण आपला शारीरिक विकास करतं त्याचप्रमाणे शुद्ध मातृभाषा आपल्या व्यक्तिमत्वाचा विकास करत असते आणि संस्कृती संवर्धनाचंही काम करतं. आपल्या मातृभाषेतून आपण अधिक चांगल्याप्रकारे व्यक्त होऊ शकतो. एकंदरच आपल्या मायबोलीचं पाश्चात्यिकरण झालंय. भाषांमधील जास्तीत-जास्त शब्दांना मराठी भाषेत आणायला हवं. खरंतर आपण प्रयत्न केला तर पूर्ण मराठी भाषेत बोलू शकतो. व्यवहारासाठी जरी इतर भाषा वापरल्या तरी संवादाची भाषा ही मराठीच असायला हवी. यासाठी आजच्या तरुणांनी प्रयत्न करणं गरजेचं आहे. मार्गिका कदम,एस.एन.डी.टी. विद्यापीठ

लाभले आम्हांस भाग्य... आज आपण पाहायला गेलो तर आपली मायबोलीची जागोजागी ठीगळं लावलेल्या लुगड्यासारखी अवस्था झाली आहे. पुणेरी, मराठवाडी, खानदेशी, वैदर्भीय अशा वेगवेगळ्या स्वरूपात आपल्याला मराठी ऐकायला मिळतं. प्रत्येक जागेवर, प्रत्येक शब्दांचं एक वेगळं माधुर्य आहे. एक वेगळीच गोडी आहे. पण अलीकडच्या काळात हिंदी आणि इंग्रजीच्या माऱ्यानं मराठीचं स्वरूप अगदीच पालटून गेलंय. वेगवेगळ्या भाषेतील शब्द मराठीत समाविष्ट झालेत. त्यामुळे आता एक नवी 'हायब्रीड' मराठी आपल्याला पाहायला मिळते. ज्यामुळे मूळ मराठी भाषा बिघडली आहे असं म्हणतात. पण समुद्रासारखी विशाल असलेल्या आपल्या मराठी भाषेत एवढी शक्ती नक्कीच आहे की, त्या सर्वांना समावून घेऊनसुद्धा आपलं मूळ रूप ती टिकवून आहे आणि पुढे देखील ती टिकवून ठेवेल. भाषा म्हणजे काय? तर संवादातील एक प्रभावी माध्यमच. मग काय करायचं शुद्ध बोलून. जर मला 'अस्ताव्यस्त वस्त्र नियंत्रक' म्हणण्यापेक्षा इस्त्री या शब्दाचा अर्थ चांगला कळत असेल. तसंच 'अग्नीपथरत्न" म्हणण्यापेक्षा रेल्वे या सोप्या शब्दात, मला त्याचा अर्थ कळत असेल तर शुद्धतेचाच अट्टाहास कशाला? तसंच मराठी भाषा वळवावी तशी वळते. यामागचं सांगणं इतकंच आहे की, एखादी गोष्ट व्यक्त होण्याकरीता संवाद प्रभावीपणे होणं गरजेचं आहे. मूळ मराठी भाषेबरोबरच वेगवेगळ्या बोलीभाषाही आपण स्वीकारायला हवी. मराठी भाषा समृद्ध आहे आणि ती राहीलच. प्रदीप मोरे,व्हीजेटीआय कॉलेज

गर्व आहे आम्हा मायमराठीचा माझा मराठाचि बोलू कौतुके, परि अमृतातेहि पैजासी जिंके, ऐसी अक्षरे रसिके मेळवीन असं म्हणत संत ज्ञानेश्वरांनी मराठी भाषेविषयीचा अभिमान, मराठीची महती व्यक्त केली आहे हे आपण सगळे जाणून आहोत आणि याचा आपल्याला अभिमानच नाही तर गर्व आहे असं म्हणू शकतो. आजच्या युगात बोलली जाणारी ही भाषा खूप बदलली आहे किंवा बदलत चालली आहे. प्रत्येक संवाद मग तो लहानाताला लहान का असेना आपण मराठीतूनच बोलतो का? असा एक प्रश्न प्रत्येकाने स्वतःलाच विचारला पाहिजे. आजकाल आपण व्हॉटसअॅप, फेसबुक यावर चॅटींग करताना मराठी बोलणं जणू विसरलोच किंवा इंग्रजी बोलणं जास्त सोयीचं वाटतं. आजच्या तरुणाईची मराठी भाषा ऐकताना फार वाईट वाटतं आणि लाजही वाटते. आपण साधं एकही वाक्य शुद्ध मराठीत बोलू शकत नाही. सर्व भाषा शिकणं चांगलं आहे असं आपण म्हणतो. परंतु एकही भाषा आपल्याला धड बोलता येत नाही. भारतातील प्रमुख २२ भाषांपैकी मराठी एक आहे. मराठी मातृभाषा असणाऱ्या लोकसंख्येनुसार मराठी ही जगातील पंधरावी आणि भारतातील चौथी भाषा आहे. मूळ सांगण्यांचा उद्देश हा की, आपण मराठी भाषेचा मान राखून ती पुरेपूर जपण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे. मंदिरा कामत,रामनारायण रुईया कॉलेज

हेतू महत्त्वाचा पूर्वीच्या काळात भाषेची विविधता म्हटलं की, नाशिकची भाषा, नगरी भाषा, नागपूरी भाषा, पुणेरी भाषा, कोकणी हे भाषाचे प्रकार ऐकायला मिळायचे. पण अलीकडच्या काळात विद्यार्थ्यांच्या भाषा, कट्ट्यावरची भाषा, मित्रांच्या भाषा, कामावरची भाषा अशा अनेक भाषांचे जणू ट्रेंड आलेत. भाषा म्हणजे अशी गोष्ट जी फक्त मानवाला मिळालेली दैवी देणगी आहे. शतकांपूर्वीची पिढी आणि आजची प्रगत पिढी यात जसा खूप फरक आहे. अगदी तसाच फरक आपल्या भाषेत देखील झालेले दिसतात. जशी व्यक्ती तशा अनेक भाषा. प्रत्येक भाषेतून बोलल्यावर त्यातून निघणारा मतितार्थ हा एकच असतो. त्यामुळे भाषा कोणत्याही असल्या तरी ती भाषा बोलण्याचा हेतू काय आहे हे महत्त्वाचं असतं. प्रियंका वाघुले, बीजीआयटी कॉलेज

भाषाज्ञान गरजेचं आपण तरुण मंडळी मराठीत पूर्ण एक वाक्य तरी बोलू शकतो का? याचा विचार केला पाहिजे. भाषा ही आपलं म्हणणं पोहोचवायला असते. ती जितकी सहज तितका समोरच्याला निरोप पटकन कळतो. आजचा तरुण टायपिंग करण्यात तर पारंगत आहे. सतत मोबाईलला खिळलेला तरुण टायपिंग मास्टरच झालाय. आज काल लोकांना इंग्रजीमध्ये बोलणं हे फार मानाचं वाटतं. हे मात्र मला पटत नाही. दोन भाषा बोलणाऱ्यांना मराठी उत्तम येत असतं. पण मराठीत बोलणं हे कमी दर्जाचं वाटतं. जर आजच्या युगात टिकण्यासाठी आपण इंग्रजी बोलतो, अनेक परकीय भाषा शिकतो. मग ज्या मायमाऊली मराठीने आपल्याला वाचा दिली तिला का विसरत आहोत? पाखराने कितीही उंच झेप घेतली तरी ते स्वत:च्या घरीच परततं. त्यामुळे भाषा ही भावना व्यक्त करणारी असली तरी मातृभाषा ही यायलाच हवी. अनुजा साठे, वझे-केळकर कॉलेज

धन्य ती माझी मायबोली आपल्या मायबोलीत इतर कोणत्याही भाषेची सरमिसळ असली तरी चालेल, ही गोष्ट मला अजिबात पटत नाही. प्रत्येकाने आपल्या बोलण्यात मायबोलीचा ९० टक्के तरी वापर करावा. आपल्या मायबोलीवर इतर भाषांचा पगडा असणं, ही बाब चुकीची आहे. आपण संवाद साधण्यासाठी ज्या भाषेतचा वापर करतो ती भाषाचं आपली ओळख असते. आपली मायबोली हा आपला वारसा असतो. त्याची जपणूक करुन तितक्याच जबाबदारीने पुढच्या पिढीला देणं हे प्रत्येकाचं आद्य कर्तव्य आहे. आज काॅर्पोरेट युगात वावरताना, आपल्या एक-दोन नव्हे तर शेकडो व्यक्तींशी संवाद साधावा लागतो आणि तो देखील त्यांना समजेल अशा भाषेतच. त्यासाठी आपण एखादी भाषा आत्मसात केली आणि ती वारंवार वापरली, तरी ती कोणत्या सीमेपर्यंत स्वत:सोबत ठेवायची हे आपल्यावर अवलंबून आहे. आपल्याकडील मायबोलीच्या शब्दसंपत्तीचा ऱ्हास होतोय. अमृतापेक्षाही गोड समजली जाणारी आपली मराठी भाषा आहे. सर्वात कठीणही आपली मराठीच भाषा आहे. जी प्रत्येकाला जमत नाही आणि वळवावी तशी ती वळवली जाते. आपली आजची तरुणाई म्हणजे उद्याची सुजाण पिढी आहे. त्यामुळे सहाजिकच जर आपण मनात आणलं आणि तितक्यात आत्मीयतेने ते धोरण अवलंबलं तर एक दिवस ही परिस्थिती बदलू शकतो. भाषा ही फक्त संवादाचे माध्यम नसून, आपल्या व्यक्तिमत्वाची छाप पाडण्याचा मार्ग आहे. भाषा म्हणजे आपली ओळख आहे, आपला मान आहे, आपला सन्मान आहे, आपली गरज आहे आणि आपला गर्व आहे. त्यामुळे ती शुद्ध बोलावी आणि इतरांनाही बोलण्यास भाग पाडावी. तरच आपली मराठी भाषा ही कायम राजभाषा म्हणून ओळखली जाईल. प्रतिक्षा मोरे,कीर्ती कॉलेज

माय मरो अन् मावशी जगो आपल्या मराठीची सध्याची अवस्था म्हणजे 'माय मरो अन् मावशी जगो' अशी झाली आहे. आपल्या रोजच्या मराठी भाषेवर इंग्रजी आणि हिंदी भाषेचा प्रभाव आहे. आपण एखादं वाक्य बोलतानाही इंग्रजी शब्दांशिवाय पूर्णच होत नाही. जर आपणच आपली भाषा नीट बोललो नाही तर समोरच्या व्यक्तीला आपलं म्हणणं पटवून देऊचं शकत नाही. भाषा हे संवादाचं माध्यम जरूर आहे. पण आपल्या भाषेतून जर संवाद साधला तर त्याचा गोडवा अधिक जाणवतो. जर आपल्या मातृभाषेबरोबर दुसऱ्या भाषेची सरमिसळ झाली तर समोरच्या व्यक्तीच्या मनात आपल्या मायबोलीच्या प्रती आदरही कमी होतो. आपल्या या मातृभाषेचा गौरव आपणच करत नाही. भाषा ही अनोळखी माणसाना जोडण्याचं आणि समाज प्रबोधनाचं काम सहजरीत्या करत असते, हे आपल्या लक्षात यायला हवं. त्यामुळे केवळ तरुणांनीचं नाही तर प्रत्येक मराठी माणसाने जास्तीत जास्त मायबोलीतूनच सवांद साधायला हवा आणि आपण हे नक्कीचं करू शकतो. कल्पेश ढोलेे, विद्यालंकार इंजिनीअरिंग कॉलेज

असे मराठी अमुची शान मराठी भाषा ही महाराष्ट्राची शान आहे असे म्हणताना कुठे तरी ती हरवत चालली आहे असं भासतं, अनेकवेळा लोक म्हणताना दिसतात. पूर्वी गावा-गावांत मराठी भाषा आणि त्याचबरोबर त्यांच्या बोलीभाषा सुद्धा बोलल्या जातं. पण तेव्हा मराठी भाषा लोप पावत आहे असं क्वचितच ऐकू येत असे. आता बदलत्या काळानुसार फक्त मराठी भाषेमध्येच नव्हे तर इतर ही भाषांमध्ये शब्दांची सरमिसळ जाणवते. पण मला वाटतं की, भाषेची सरमिसळ होणं म्हणजे मराठी भाषा लोप पावत आहे असं नाही. मुंबईची भाषा म्हणजे तरुणाईची भाषा असं समजलं जातं. कॉलेज कट्ट्यांवरून जन्माला आलेल्या या भाषेचं आज सगळीकडे स्वागत होतं. तरुणाईला आकर्षित करून घेण्यासाठी आणि आपले वाचक वाढविण्यासाठी खुद्द वर्तमानपत्रांमध्येेसुद्धा ही तरुणाईची भाषा वापरली जाते. चित्रपटांमध्येसुद्धा हमखास अशा सरमिसळ भाषेचा उपयोग केला जातो. पारंपरिक मराठी भाषा बोलणारे फार कमी आहेत किंवा अनेकांना तर मराठी शब्दच सुचत नाहीत. अशावेळी मग जो शब्द सुचेल तो वापरला जातो. त्याचप्रमाणे मेसेजिंग आणि सोशल साइट्समुळे मराठी भाषा पूर्णपणे बदलली आहे. फक्त तरुणाईने मुख्य मराठी भाषा विसरु नये यासाठी आग्रह धरला पाहिजे, तेव्हाच मायबोली संपूर्णपणे जिवंत राहील. तेजल लिमजे, साठ्ये कॉलेज

वाचाल तर बोलाल आज बोलीभाषा आणि त्यात होणारे बदलांकडे लक्ष केंद्रीत केलं तर असं दिसतं की, प्रत्येकजण आपापल्या सोयीनुसार आपल्या भाषेत बदल करतो. त्या बोलल्या जाणाऱ्या भाषेत त्यांना काहीच वावग वाटत नाही. कारण या मायबोलीचा वापर कसा करावा ही भाषा कशी बोलावी हे या युवापिढीला कळत नाही. याचं कारण म्हणजे त्यांनी आपली मायबोली समजून घेण्याचा कधी प्रयत्नच केला नाही. आपल्यालाही आपल्या मातृभाषेचा अभिमान हा असायलाचं हवा. आजकाल उच्चभ्रू ठिकाणी गेल्यावर आपल्या मातृभाषेत बोलणं युवापिढी सहसा टाळते. पण त्यांना हे कळत नाही की, आपली मराठी भाषा किती संपन्न आहे आणि तिच्यात इतर भाषिक शब्दांची सरमिसळ करुन आपण तिची संपन्नता धुळीस मिळवत आहोत . आताची युवापिढी कधी कॉलेज कॅम्पसमध्ये तर कधी नाक्यावर बसण्यात वेळ घालवते. हेही कमी पडलं तरी त्यांची साथ द्यायला मोबाईल हा आहेचं. वाचन कुठेतरी कमी पडतय असं मला प्रकर्षाने वाटतं. तरूणपिढीने मायबोलीचा आग्रह धरणं फार गरजेचं आहे. कारण तुमच्या बोलण्यावरून तुमचं व्यक्तीमत्व कसं आहे हे ठरतं. युवापिढीने आपलं बोलणं सुधारलं तर येणाऱ्या प्रत्येक परिस्थितीला ही युवापिढी सामोरी जाऊ शकेल. अभिषेक तेली, एमडी कॉलेज

सुजाणतेचं द्योतक कोणत्याही भाषेचा विकास हा तिच्या इतर भाषांमधील शब्द सामावून घेण्याच्या औदार्यावर अवलंबून असतो. मराठी भाषेच्या उगमापाशी जशी संस्कृत भाषा ठामपणे उभी होती. तशाच अनेक भाषा मराठीच्या शब्दसंपदेत भर टाकत गेल्या. तेव्हा इतर भाषांतील शब्दांच्या सरमिसळीमुळे मराठी भाषेची शुद्धता लोप पावत चालली आहे, या विचाराशी मी सहमत नाही. भाषेची शुद्धता ही तिच्या व्याकरणावर आणि उच्चार संपन्नतेवर अवलंबून असते. आजही बहुतेकजण लिखित आणि बोलीभाषेतील नियम आणि त्याचे सौंदर्य यांची गल्लत करताना दिसतात. तेव्हा एखादी भाषा केवळ आपली मायबोली आहे म्हणून तिचे अंतरंग समजून न घेता तिचा वापर करणं, हे जोखमीचं ठरू शकतं. म्हणूनच आपली मातृभाषासुद्धा इतर भाषांप्रमाणे व्याकरणातून शिकायला हवी आणि उच्चारांचं भान असायला हवं. यामुळेच भाषेच्या बदलत्या स्वरूपाला एकसूत्रतेने स्वीकारणं शक्य होईल. या संपूर्ण प्रक्रियेमध्ये भाषेच्या शुद्धतेविषयी स्वत: सजग असणं आणि त्या भाषेच्या सौंदर्यासह तिला पुढील पिढ्यांकडे संक्रमित करणं ही जबाबदारी आजच्या तरूणांनी पार पाडल्यास भाषा नक्कीच चिरंजीव राहील. भाषेच्या उपयोगामध्ये होणारे बदल सकारात्मकतेने स्वीकारून तिला तिचं व्यक्तिमत्व घडवण्याचं स्वातंत्र्य बहाल करणं, हेच आपल्या सुजाणतेचं द्योतक असेल. कौस्तुभ बांबरकर, शासकीय विधी महाविद्यालय

मायबोलीचं सामर्थ्य अपार भाषा ही जीवनाशी संलग्न असणारी एक संस्थाच आहे असं आपण म्हणू शकतो. पूर्वीपासून मराठी भाषेत झालेले बदल तिने स्वीकारलेत. मराठी भाषाही परिवर्तनशील आहे, यात शंकाच नाही. आज संपूर्ण जगावर इंग्रजीचा प्रभाव आहे. तसंच तो आपल्यावरही आहे. त्यामुळे साहजिकच तरुणांच्या मनात मराठी भाषेविषयी न्यूनगंड वाढतोय. मराठीला ज्ञानभाषा म्हणून विकसित करणं हा त्यावर मात करण्याचा उपाय आहे. मराठी भाषेच्या वापरातूनही तितक्याच सक्षमतेने ज्ञानाची देवाणघेवाण करता येऊ शकते हे आजच्या विद्यार्थ्यांना पटवून द्यायला हवं. जागतिकीकरणामुळे इंग्रजी भाषेचा वापर वाढला आहे हे खरं. पण याच जागतिकीकरणामुळे आज मराठी जगाच्या कानाकोपऱ्यात जाऊन पोहोचते आहे हे आपल्याला मान्य करावंच लागेल. मराठी भाषेतील साहित्य इतर परदेशी भाषांमध्ये भाषांतरीत व्हावं यासाठी प्रयत्न होत आहेत. आजची तरुणाई मराठी भाषेबाबत उदासीन आहे. त्यांची भाषा अशुद्ध होत चालली आहे, अशी ओरड नेहमीच ऐकायला मिळते. पण माझ्या मते, भाषा शुद्ध-अशुद्ध या वादात पडण्यापेक्षा ती अधिकाधिक वापरली जावी यासाठी पावलं टाकायला हवीत. तरुणांनी कटाक्षाने अधिकाधिक मराठी भाषेचा वापर करणं गरजेचं आहे. एकदा त्यांना भाषेची गोडी लागली की, त्यांना व्याकरण, शुद्धतेकडे सहज वळवता येऊ शकतं,असं मला वाटतं. अस्मिता वांद्रे, मुंबई विद्यापीठ
मराठी भाषेच्या संवर्धनासाठी... मराठी भाषा महाराष्ट्राची अधिकृत भाषा आहे. महाराष्ट्रातील प्रत्येक भागात मराठी भाषा ४२ वेगळ्या पध्दतीत बोलली जाते. मराठी भाषेच साहित्य सर्वोत्तम आहेच. तसंच त्याच्या बोलीभाषाचा गोडवाही अधिक आहे. आजकाल आपल्या मराठी भाषेत इंग्रजी शब्दांचा भडीमार असतो. त्यामुळे ती मराठी भाषा न राहता मिंग्लिश भाषा झाली आहे. प्रत्येक मराठी माणसाने शुद्ध मराठी बोलायचा प्रयत्न करावा. जेणेकरुन भविष्यात मराठी भाषेची स्थिती बदलू शकेल. -समिधा लाड, कीर्ती कॉलेज

इतर भाषांचा अट्टाहास कशाला? भाषा हे संवादाचं एक माध्यम आहे. त्यामुळे जेव्हा आपण एखाद्याशी आपल्या मातृभाषेत संवाद साधत असतो, तेव्हा इतर भाषेतील शब्द जो सर्वांच्या जास्त परिचयाचा असतो तो हमखास वापरतो. तसंच संवाद हा सहज, सोपा होण्यासाठी अशा शब्दांची सरमिसळ झाली तर काहीच हरकत नाही. पण त्याचं अतिक्रमण होता कामा नये. आपल्या भारतातच विविध भाषा बोलल्या जातात. प्रत्येकाला त्या येतातच असं नाही. तसंच अनेक परदेशी बांधवसुद्धा आपल्याकडे येत असतात. त्यामुळे इंग्रजी भाषा ही अशा व्यक्तींशी संवाद साधण्यासाठी उपयुक्त ठरते. पण ते एवढ्यापुरतच मर्यादीत ठेवणं गरजेचं आहे. कारण आजकल या इंग्रजीचा वापर गरजेपेक्षा जास्तच वाढला आहे. कॉलेज कट्टाच काय पण अगदी घरोघरी देखील इंग्रजीत संवाद साधणारे मोठ्या प्रमाणात आहेत. कॉलेजमध्ये शिकताना तर आपण इंग्रजीचा जास्त वापर करतोच ना मग निदान बाहेर पडल्यावर तरी आपण आपल्या मातृभाषेत बोलायला काय हरकत आहे? त्यामुळे आपल्या मायबोलीसाठी जर तरुणांनीच शुद्ध भाषेचा आग्रह धरायला पाहिजे -जागृती यादव, मुंबई विद्यापीठ

मायबोलीसाठी वृद्धिंगत व्हावी कवी कुसुमाग्रज म्हणजेच विष्णू वामन शिरवाडकर यांचा जन्मदिन हा आपण मराठी राजभाषा दिन म्हणून साजरा करतो. शाळा, कॉलेज, सरकारी कार्यालयांमध्ये निरनिराळे सांस्कृतिक आणि सामाजिक कार्यक्रम राबवले जातात. अतिशय उत्तम प्रकारे मराठी भाषा दिवस साजरा होतो. पण हे सगळं फक्त एकाच दिवशी होतं याची मात्र मला मनापासून खंत वाटते. भाषेमुळे विचारांची देवाणघेवाण होते. कोणत्याही भावना व्यक्त करण्यासाठी भाषेचाच आधार घ्यावा लागतो. पण प्रामुख्याने आपल्या मराठी आणि महाराष्ट्राच्या सध्याच्या परिस्थितीची काळजी वाटते. सध्याच्या जगात फक्त मराठी भाषेचाच वापर व्हावा असं नाही. पण जिथं शक्य असेल तिथं आवर्जून आपली मायबोली वापरावी ही साधी अपेक्षा आहे. एकविसाव्या शतकात इंग्रजी आणि इतर भाषा अनिवार्य आहे. यात शंकाच नाही. पण त्याबरोबरच आपण मराठीचा प्रसार प्रचार आपल्या घरी, मित्र-मैत्रिणींबरोबर नक्की करावाच असा मला वाटतं. भाषा वृद्धिंगत करणं खूप आवश्यक आहे असं मला वाटतं. आदेश पुरंदरे , पोदार कॉलेज

भाषाअभ्यास - एक छंद प्रत्येक प्रांतात, प्रदेशात अनेक भटकंतीची स्थळ आहेत. त्या ठिकणांचे काही खास पदार्थ असतात, आगळीवेगळी वेशभूषा असते. पण प्रत्येक ठिकाणचे एक विशेष आकर्षण म्हणजे तिथली भाषा. भाषा म्हणजे एखाद्या प्रांताचा दागिनाच जणू! भाषा बोलता आली म्हणजे आपण ती शिकलो असं नव्हे, तर आपल्याला ती लिहिता-वाचतासुद्धा आली पाहिजे. एखादी नवीन भाषा शिकणं म्हणजे बालवाडीत जाण्यासारखं असतं.प्रथम सुरुवात होते ती लिपीने मग स्वर, व्यंजन, अंक आणि व्याकरण. आपली मराठी भाषा बोलायला सोपी असली तरी अनेकांना गोंधळून टाकणारी आहे. प्रत्येक भाषेची आपली अशी एक खासियत असते. शेरो-शायरी, इतिहास सांगायचा झाला तर उर्दूचा वापर केला जातो. मंत्र, श्लोक, अध्यात्म म्हंटल की संस्कृतची आठवण होते. तर युसए इंग्लिश अरे-तुरे या साठी जाणलं जातं. एकूणच जगातील वेगवेगळ्या भाषांबद्दल जाणून घेणं आणि एखाद्या भाषेवर प्रभुत्व गाजवणं हा एक चांगला आणि ज्ञानात भर घालणारा छंद ठरू शकतो. -संजना जतीन पाटील, टी.आय.एस.एस.



भाषेची घडण... !!! आजच्या धावत्या जगात बहुदा हे ओळखणं कठीणच की समोरच्याची मातृभाषा नक्की कोणती असावी. आपण आजकल सगळेच इतके व्हर्सेटाईल झालो आहोत की कामाच्या स्वरूपानुसार भाषा चटकन बदलायला शिकलो आहोत. आपल्या घरीच फक्त मातृभाषेच थोडं वर्चस्व असत. आपण परिस्थितीनुसार स्वतःची भाषा बदलतो. प्रत्येक काळ हा नवीन भाषेच्या संकाराला जन्म देत जात आहे हे म्हणण वावग नाही ठरणार. भाषेत सरमिसळ होत आहे हे मान्य आहे. तेच घरी असताना असताना आपण मायबोलीची मूळ तर नक्कीच घट्ट करू शकतो. कारण आपल्या खऱ्या भावना आपल्या मातृभाषेतूनच व्यक्त होतात. अगदी उदाहरण घायचं झालं तर रस्त्याने चालताना जर पायाला ठेच लागली तर मी "आई गं " च म्हणणार का तर ती माझी मातृभाषा आहे. कठीण परिस्थितीत, घाबरलेले असताना अगदी आनंद व्यक्त करताना आपल्याला आपली मातृभाषाच आठवते. मायबोलीचा अभिमान असण अर्थातच गरजेचं आहे. तिच तर आपली खरी ओळख आणि संस्कृतीच दर्शन घडवते. पोर्णिमा अनिल बुद्धिवंत, रचना संसद अकॅडेमी ऑफ आर्किटेक्चर

प्रत्येक गोष्टीत बदल हा आवश्यक असतोच. सध्या आपण बोलत असलेली मराठी भाषाही त्याला अपवाद नाही. वेगवेगळ्या संतांच्या साहित्याचा विचार केला तर त्यातही दिसून येईल की, बदलणाऱ्या मराठी भाषेचा स्वीकार त्यांनी केलाच. मला असं वाटतं की, होणाऱ्या चांगल्या बदलांना आपण विरोध का दर्शवावा? कारण हे बदल झाले नाहीत तर त्यातील तोच-तोच पणा त्यातील नाशाचे कारण ठरेल. माझ्यामते भाषा ही गोष्ट अचानक नष्ट होण्यासारखी नाही. त्यात काही बदल होत आहेत. काही दुसऱ्या भाषेतील शब्द प्रवेश करत आहेत. हे मान्य पण याचा अर्थ असा नाही की, त्यामुळे आपली मराठी, आपली मायबोली संपूर्णच नष्ट होईल. खुप वर्षांपुर्वी संतांच्या कालखंडात प्रचलित असलेली मराठी भाषा आत्ताच्या काळात वापरात आणणं शक्य नाही. खरंतर व्यवहार्य नाही. हे सुद्धा आपण मान्य करायला हवे. आत्ताच्या जमान्यात जगताना जगासोबत आपल्यालाही चालावे लागणार आणि असे केले नाही तर आपली प्रगती होण्याऐवजी आपण मागेच राहु. कॉम्युटर, कॉलेज, वेबसाईट, चॅनेल, मोबाईल, चार्जर, ट्रेन, इ. व असे अनेक शब्द आपल्या तोंडून इतक्या सहज व सर्रास निघतात कि ते मराठी नसल्याचे आपल्या लक्षातही येत नाही. अशा नेहमीच्या वापरातील शब्दांना आपण जवळ केले आहेच की..! तरूणांना मराठी भाषा बिघडवण्यास जबाबदार धरले जाते.मात्र तरूणांचेच इतके गट 'मराठी भाषा संवर्धनासाठी' काम करत आहेत. मराठी भाषा बिघडवल्याचे आणि प्रदुषीत केल्याचे जे आरोप त्यांच्यावर केले जातात ते मला अजिबात मान्य नाहित. तरूणांनी मराठी भाषा बोलण्याचे वापरण्याचे किंवा नाकारण्याचे अविर्भाव अशा आरोपांमध्ये दिसुन येतात.इंग्रजी भाषेत शिक्षण घेताना, विविध भाषीक मित्रांमध्ये मिरवताना, परदेशात वास्तव्य करताना ते सतत प्रमाण मराठी भाषा वापरू शकत नाहीत मात्र बोलीभाषेतील मराठी त्यांच्या बोलण्यात सतत असते. एवढे नक्की. यामुळे सतत बदलत जाणाऱ्या मराठी भाषेचा शेवट कधीच होणार नाही. आणि ती प्रदूषितही होणार नाही. याची नक्कीच शाश्वती वाटते. तृप्ती खानिवडेकर, विवा कॉलेज, विरार.

मराठीला लागलेली इंग्रजीची कीड हल्ली शुद्ध मराठी बोलणारे लोक फारच कमी दिसतात आणि जी काही मोजकी लोक मराठी बोलताना दिसतात ती तडकेदार मराठी असते. दर दहा कोसांवर भाषा बदलते हे लहानपणापासून ऐकत आलोत. पण त्या वाक्याचा खरा प्रत्यय आला तो कॉलेजमध्ये प्रवेश केल्यावर अगदी पहिल्या दिवसापासूनच येतो. सुरवात झाली ती महाविद्यालचं कॉलेज होऊनच. इंग्रज गेले पण भेट म्हणून भाषा मात्र भारतातचं ठेऊन गेले हे वाक्य खऱ्या अर्थाने पटलं. भाषा हे जरी फक्त संभाषणाचं माध्यम असलं तरी ते संभाषण होण्यासाठी वापरली जाणारी भाषा किमान एकाच असावी. किमान बोलल्या जाणाऱ्या एका वाक्यातही एकाच भाषेचा वापर करावा असं माझ मत आहे. कारण भाषेतील अनेक भाषांच्या एकत्रित वापरने भाषेतील गोडवा विशेषतः मराठी भाषेतील गोडवा कमी होतो अस मला वाटत. पाश्चिमात्य लोकांच्या भाषेसोबातच आपण त्यांची संस्कृतीही कॉपी करत आहोत. आजकाल काळानुरूप बदलण मलाही पटतंय न्हवे तर ते गरजेचे आहेच. परंतु त्यामुळे मातृभाषेकडे आपले दुर्लक्ष तर होत नाही ना याबद्दल आपण स्वतः जागृक असण आवश्यक आहे. आवश्यक ठिकाणी इतर भाषांचा प्रयोग करण ठीक आहे पण आपल्या माणसांशी जवळीक साधण्याचा आणि आपुलकीने वागण्यासाठीचा मराठी हा एकमेव मार्ग आहे. आता अगदीच शुद्ध मराठी बोलण हे आपल्या सगळ्यांच्याच कळण्या पलीकडचे आहे. पण भाषेकडे फक्त एक संभाषणाचे साधन म्हणून न बघता त्यातील गोडवा जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला तर भाषेची होणारी सरमिसळ आपोआपचं कमी होईल. -कोमल डांगे, आचार्य मराठे कॉलेज

तरूणाईला कट्ट्यावरच्या भाषेचं अप्रूप मराठी भाषा ही समृद्ध आणि भक्कम परंपरा असलेली भाषा आहे आणि या परंपरेला विविधतेची जोड आहे. म्हणूनच संत साहित्यातील अभंगाची भाषा, ओव्यांची भाषा ही वेगळी आहे. विस्तीर्ण पसरलेल्या महाराष्ट्रात दर बारा कोसावर भाषा बदलते. कोकण, खानदेश,विदर्भ,मराठवाडा ह्या भागातील भाषेचा स्त्रोत हा वेगळा आहे आणि त्या त्या विभागानुसार ती जपलीही जाते.म्हणूनच एकाच विभागातील दोन लोक एकत्र आल्यावर ते बोलण्यात आपल्या प्रादेशिक भाषेचा वापर करतात यात काहीच गैर नाही. परंतु अलीकडे तरुणांमध्ये इंग्रजी भाषेचे आकर्षण वाढू लागले आहे. कॉर्पोरेट क्षेत्रात आणि कॉलेज कट्यावर मराठी बोलताना इंग्रजी शब्दांचा अतिरेक वाढत आहे आणि हे मात्र खटकणारी बाब आहे. अर्थात मराठी बोलत असताना इतर भाषेतील एकही शब्द वापरू नयेत किंवा सकतीने टाळावा अस काही मला वाटत नाही.इतर भाषेतील शब्द वापरल्यामुळे मराठी भाषा दुबळी होते हा आक्षेप मला मान्य नाही.उलट इतर भाषेतील काही शब्द मराठीत आल्यामुळे ती अधिक समृद्ध झाली आहे. ज्ञानेश्वर महाराजांच्या ज्ञानेश्वरीत ५६ भाषांचा वापर केला आहे. त्यामुळे इतर भाषेतील शब्दांचा मराठीत वापर करणे गैर नाही. परंतु यामुळे मूळ मराठी भाषेवर परिणाम होणार नाही याची काळजी घेणं गरजेचं आहे. मराठी भाषेच्या जपणूकीसाठी तरूणांनी पुढाकार घेण्याची गरज आहे. मराठी माझी मायबोली आहे आणि मला त्याचा अभिमान आहे हे प्रत्येकाच्या मनात जेव्हा निर्माण होइल तेव्हाच खऱ्या अर्थाने मराठीला राज्यभाषेचा मान मिळेल. ज्ञानेश्वरी सोन्नर, शासकीय विधी महाविद्यालय

शुद्ध मराठी भाषेचा आग्रह आजकाल बोलली जाणारी मराठी भाषा हीच नक्की मराठी भाषा आहे का? तर त्याचं उत्तर नाही असंच आहे. मूळात मराठी भाषा हा एक गूढ विषय आहे. ज्याच्या खोलात गेल्यावरच कळणार की नक्की मराठी भाषा काय आहे. पण आताच्या तरुणपिढीकडे बघता मराठी भाषा म्हणजे ती जी आपण रोजच्या जीवनात बोलतो मग त्यात अर्ध्याहून अधिक शब्द तर इंग्रजी आणि हिंदीचं असतात. आपली मायबोली समजणाऱ्या या मराठी भाषेवर इंग्रजीचा खूप मोठा पगडा असल्याचं दिसून येतं. भाषा हे केवळ संवादाचं माध्यम न राहता ते एकमेकांचे विचार जोपासण्याचे साधन आहे. त्यामुळे इतर भाषांची सरमिसळ केलेली कोणालाही चालणार नाही. आपल्या मायबोलीसाठी तरुणाइने शुद्ध भाषेचा आग्रह धरला तर नक्कीच आतची जी परिस्थिती मराठी भाषेची आहे ती बदलू शकेल. म्हणजे प्रत्येक तरुणाने मनाशी पक्का निर्धार केला कि नाही मला जे बोलायचं आहे ते मी मराठीतच बोलणार मग समोरची व्यक्ती कोणत्या पण भाषेत बोलत असो मी मात्र मराठीतच बोलणार. पण हा निर्धार आम्ही करणार कधी ? न परिस्थिती बदलणार कधी? तरुणांना इंग्रजी भाषेची क्रेझ आहे म्हणजे आमचा असा समज असतो की, इंग्रजी भाषा आली की सर्वकाही येतं. पण असा विचार करण्याच्या नादात ना धड मराठी बोलता येत ना इंग्रजी. पण आम्हा तरुणांचा असाही समज आहे की त्या व्यक्तीला इंग्रजी बोलता येतंय ना मग मला का नाही ? हा न्यूनगंड प्रत्येकाच्या मनात असल्याने आताची तरुणपिढी इंग्रजीच्या प्रभावाखाली असल्याचं दिसून येत. प्रत्येकाच्या मनातला हा न्यूनगंड जेव्हा कमी होईल तेव्हा नक्कीच मराठी भाषेची स्थिती सुधारेल. -रसिका म्हात्रे ,कर्मवीर भाऊराव पाटील कॉलेज

मायबोलीचं आम्हाला प्रिय काळ बदला की त्यात सर्वदॄष्टीने परिवर्तन आलंच. महत्वाचा मुद्दा येतो तो म्हणजे भाषेचा. भाषा केवळ संवादाचं माध्यम आहेच. पण ती आपण कशा तऱ्हेने बोलतो हे पाहिलं जातं. मराठी आपली राजभाषा आहे आणि आपण तिचा योग्य प्रकारे वापर करणं हे आपलं कर्तव्य आहे. आज आपण पाहिलं तर सर्वत्र सरमिसळ भाषा बोलली जाते. इंग्रजी भाषेचं तर आपल्या मायबोलीवर किती आक्रमण आहे ते तर आपण पाहतच आहोत .कॉलेज कॅम्पस,मुलाखतीत इ. कामात फक्त इंग्रजी आणि सरमिसळ भाषा असतात अर्थातच ज्यांना मराठी भाषा जमत नाही ती वेगळी बाब आहे पण आपण त्यांना आपली मायबोली शिकवण्याचा नक्कीच प्रयत्न केला पाहिजे.असंच जर चालत गेलं तर तरूण पिढीचा कोणत्याच भाषेवर लगाम राहणार नाही. मुलाखती इंग्रजी भाषेत न घेता मराठी भाषेत घ्यायला पाहिजे. ज्या तरूणांना इंग्रजी भाषा जमत नसेल त्यांना नाकरलं जातं. इथं आपल्या मायबोलीचा अपमान होतो असं नाही वाटत काॽ मराठी तरूण पिढीने जर मायबोलीसाठी ठाम निश्चिय केला तर परिस्थिती बद्लायला जास्त वेळ लागणार नाहीच. पण आपल्या सरकारनेसुद्धा यात दक्षता घेतली पाहिजे. म्हणजेच सर्व कामकाज आपल्या राजभाषेत राबवले पाहिजेत तर सगळे प्रश्न सुटतील आणि आपल्याला मराठी माणूस आणि मराठी भाषा सर्वत्र पाहायला जास्त वेळ लागणार नाही. _ पुजा मुंढे, अस्मिता कॉलेज ऑफ लॉ

मायबोली प्रती अनंत आदर मराठमोळा फेटा घालून फोटो काढून सगळ्यांना आपला दिमाख दाखवता येतो. पण जेव्हा प्रश्न भाषेचा येतो तेव्हा मराठमोळेपण कमी होतो. मराठीचा अस्पष्ट वापर वाढत चालला आहे. मराठी बोलताना कधी कधी एखादा इंग्रजी शब्द तोंडून बाहेर पडला तर काहीच हरकत नाही असं मला वाटतं. पण बोलण्याच्या ओघात जर मराठी वरून दुसऱ्याच भाषेत उडी मारली जात असेल तर ते मला मुळीच मान्य नाही. कारण तो जणू मराठीचा अपमानच आहे. प्रत्येक गोष्टीने काळाप्रमाणे बदल करणं गरजेचं आहे. तसंच मराठीत ही काही किरकोळ बदल मान्य आहेत. पण तिचे रंग बदलून टाकणं अजिबात योग्य नाही. भाषा ही दुसऱ्यांच्या विचारांना मान देऊन आपलं मत दुसऱ्यासमोर उभं करण्याचं साधन आहे आणि तिला ही तिचा मान देणं गरजेचं आहे. त्यामुळे ही भाषांची ढवळाढवळ शक्यतो टाळावी असं मला वाटतं. -तन्वी कारेकर, रूईया कॉलेज

मराठीतून संवाद साधूया आज आपण ज्याप्रकारे इंग्रजी आणि हिंदी भाषेला कवटाळून बसलो आहोत.त्यावरून असं वाटतंय की भविष्यात मराठीला दुय्यम दर्जा मिळेल आणि भाषा जरी केवळ संवादाचं साधन असलं,तरी ते भावनेला स्पर्श करतं.आपण इतर भाषेमधून जितकी चांगली भावना व्यक्त करू शकत नाही. तितकी आपण आपल्या मायबोलीमधून करू शकतो.' गुड मॉर्निंग ' म्हणून दिवसाची सुरवात होण्यापेक्षा ' सुप्रभात' म्हणून झाली तर किती गोड वाटेल. आपल्या रोजच्या जीवनातील व्यवहार,चर्चा,शुभेच्छा यांमध्ये मराठीतून संवाद साधायला काय हरकत आहे? -गौरव यादव , शारदाश्रम स्कूल ऑफ अनिमेशन

घरापासुन सुरुवात...... भाषा हे संवादाचं माध्यम आहे पण भाषा मनातील भावना व्यक्त करण्याचं सुद्धा माध्यम आहे. बोललो नाही तर व्यक्त कसे होणार आणि व्यक्त नाही झालो तर भावना प्रकट कशा होणार हा सुद्धा प्रश्न आहेच ? जसा काळ बदलत गेला तशी भाषा. प्रत्येक बोलीभाषेचा अर्थ एकच आहे. पण बोलण्याच्या पद्धती वेगवेगळ्या आहेत. काळानुसार मराठी बोलण्याची पद्धत बदलत गेली पुणेकरांची वेगळी आणि मुंबईकरांची वेगळी तर नागपूर, मराठवाड्याची ही वेगळी असं असूनही मराठी बोलणारे कमी आहेत. मराठी असूनही न बोलणारे ही आहेतचं. लहान पणापासून घरात कुणीही मराठी बोलायला शिकवल नाही. त्यामुळे पुढे कॉलेज आणि ऑफिसमध्येही भाषा बदलत गेली. जर लहानपणा पासूनचं मातृभाषा बोलण्याचे आणि लिहिण्याचे धडे दिले तर मराठी शुद्ध होईल आणि मराठी भाषेत कोणत्याही दुसर्‍या भाषेची सरमिसळ होणार नाही. आता घरातून मराठी शिकणारी ही पिढी पुढे मराठी कॉलेज आणि ऑफिसमध्ये शद्ध मराठी बोलण्याचा प्रयत्न करेल आणि मातृभाषेविषयी प्रेम, आपुलकी, आदर वाढेल. दिपाली बुद्धिवंत, एच.आर.कॉलेज