Thursday, December 14, 2017

Maharashtra pollution control board rules


maharashtra pollution control board rules
maharashtra pollution control board rules


maharashtra pradushan mandal
maharashtra pollution control board recruitment

maharashtra pollution control board mumbai, maharashtra

maharashtra pollution control board rules

maharashtra pollution control board act

maharashtra pollution control board application form for hospitals

mpcb consent

mpcb pune

empcb

What is low salt

what is low salt
what is low salt



what is low salt
low sodium diet foods

no sodium diet

low sodium diet menu

low sodium breakfast

what can i eat on a low sodium diet?

low sodium recipes

low sodium foods list

low sodium diet definition

Tuesday, December 12, 2017

India and Indonesia relations







historical relationship between india and indonesia
india indonesia military relations

india and indonesia map

india and indonesia comparison

india indonesia trade relations

india and indonesia relations

indonesia and india distance

indian living in indonesia

pakistan indonesia relations

Historical relationship between India and Malaysia






historical relationship between india and malaysia
malaysia pakistan relations

india malaysia trade data

india malaysia trade agreement

india investment in malaysia

india malaysia map

malaysia vs india economy

is malaysia in india

india malaysia currency converter

India Vietnam Relations History







historical relationship between india and vietnam
india vietnam relations history

india–vietnam relations pdf

india vietnam trade

india vietnam defence cooperation

india vietnam relations 2016

india vietnam war

india and vietnam military relations

india vietnam defence deals

Historical relationship between India and Laos








historical relationship between india and laos
indian community in laos

india cambodia relations

india to laos by road

indian restaurant laos

china laos relations

laos and china

laos visa for indian citizens

india thailand relations

Relation between India and Cambodia









historical relationship between india and cambodia
cambodia and india history

india cambodia trade relations

cambodia india map

cambodia and india relationship

india laos relations

tamils in cambodia

cambodia and india distance

cambodia india visa

historical relationship between india and korea









historical relationship between india and korea
india korea relationship essay competition

historical connection between india and korea in 150 to 300 words

korean indian wedding

similarities between india and south korea

india south korea relations

indian in north korea

indian companies in korea

korea inside india

Relationship between India and Myanmar








relation of india and brahmadesh
india myanmar relations 2017

india myanmar relations pdf

india and myanmar border

current relationship between india and myanmar

current problems between india and myanmar

india myanmar relations 2016

india myanmar relations upsc

india and myanmar map

Sunday, September 17, 2017

How you can stay fit at any age


How you can stay fit at any age
(By Kamal Singh, CSCS (Certified Strength and Conditioning Specialist):
In your 20s...
Exercise: Build strong bones through resistance/weight training and play a strenuous sport for cardio – squash, soccer or even badminton.
Nutrition: Increase protein and good fats in your diet. If you’re vegetarian, supplement with quality whey protein.
Stay slim: Walk more and stand more.
Lifestyle advice: Sleep more. Shut your phone, laptop by 10.30pm and get eight hours of sleep.
Life-changing advice: You are what you eat. Dump the junk food.
In your 30s...
Exercise: Resistance/weight training for muscle strength and cycling/running for cardio.Nutrition: Portion control is the name of the game.
Bingeing is out, sensible eating is in.
Stay slim: Avoid desserts.
Lifestyle advice: Drop hard drinks and smoking. Drink red wine.
Life-changing advice: Stress starts to build up in the 30s. Learn stress reduction techniques – yoga, meditation or chanting.
In your 40s...
Exercise: The running bug seems to hit the 40s crowd. If bitten by it, first see a physiotherapist, get an appropriate strength programme and then hit the road.
Nutrition: Protein, good fats all go up, simple and processed carbohydrates all go out.
Stay slim: Six small meals throughout the day.
Lifestyle advice: Spend more time with family. Go on holidays.
Life-changing advice: Men must get testosterone levels checked, women must get their estrogen/progesterone levels checked.
In your 50s beyond
Exercise: Weight training is imperative.
Strong muscles lead to strong bones.
Nutrition: No junk food please. If non-vegetarian, add oily fish to the menu every week, if vegetarian, sprinkle flaxseed on your yoghurt
Stay slim: Long walks up to 8km a day at a speed of 6.4 km/hour. Bonus – your heart will thank you.

Lifestyle advice: Improve quality of sleep by getting checked for sleep apnea.

Life-changing advice: Hire a personal trainer to guide you through the process.

Farhaan Akhtar gets fat-free at 43

Farhaan Akhtar gets fat-free at 43... here’s how you can too!

Fitness is something you do for yourself and for your loved ones, says the 43-year-old actor, and shows us how age is really just a number

According to Farhan Akhtar, being healthy is not just about building a body, it is a lifestyle that manifests itself in your general outlook 

Farhan wears boots, a neck-piece and bracelets from The Source, Bandra. Styling by Divyak D’souza, make-up by Swapnil Pathare, hair by Saurabh Bhatkar
Farhan wears boots, a neck-piece and bracelets from The Source, Bandra. Styling by Divyak D’souza, make-up by Swapnil Pathare, hair by Saurabh Bhatkar

According to Farhan, his present physical form is the result of his decision to take fitness seriously a decade bac

The rigorous training and strict diet that Farhan was on while shooting Bhaag Milkha Bhaag has had some very positive and sustained side effects on him 

We meet Farhan Akhtar at his Santa Cruz office. Dressed in a casual T-shirt and jeans, the 43-year-old actor doesn’t really look like a college kid, but Farhan is in supreme physical form. He looks fitter than ever. So much so that he might give his friend and co-star, Hrithik Roshan, a tough competition for the ‘Bollywood’s Greek God’ title!
“Just four years back I did play a 19-year-old in Bhaag Milkha Bhaag,” he says shyly. But this time, his newly acquired body has nothing to do with any particular character he is playing. “Fitness is about keeping yourself healthy. This is something you do for yourself, and for your loved ones,” he says. “Being healthy is not just about building a body, it is a lifestyle that manifests itself in your general outlook. It makes you more positive and optimistic and increases your energy level.”
Farhan has always been in good shape, which enabled him to survive the rigorous training he had to do to play former sprinter and one of India’s greatest sports icons, Milkha Singh. “While growing up, I was always involved in some kind of sport and that kept me fit anyway. But I started taking my fitness really seriously about a decade back. And what you see today has a lot to do with that,” he says.
Still, Bhaag Milkha... was a turning point for him. His rigorous training and strict diet for the shoot had some very positive and sustained side effects on him.
“I have not been able to go back to the way I used to eat or drink before I started training for the film,” explains Farhan. “Working on the movie made me realise the true meaning of fitness and the value of getting enough rest.”
Busy actor that he is, it is not easy to maintain such an austere fitness regime. “For the 18 months I was training and shooting for Bhaag Milkha..., my life revolved around the movie and its schedule. I slept on time, woke up by 5am, hit the tracks, went to the gym, and stuck to a fixed diet. But now I keep tweaking my fitness regime to suit my shooting schedules,” he says.
I have not been able to go back to the way I used to eat or drink before I started training for the film (Bhaag Milkha...).Working on the movie made me realise the true meaning of fitness and the value of getting enough rest.
He won’t let his erratic schedules beat him, though. Apart from hitting the gym, Farhan has recently taken up cycling. “I usually play volleyball three times a week. I think it is important to play a sport,” he says. “Apart from the joy of it, it helps keep you fit. But every monsoon this schedule would go for a toss as there are no indoor volleyball courts nearby. The other option was to go swimming. But going back and forth between two walls becomes a bit boring after a while.” he adds.
“Then a friend suggested we should try cycling. We started with a few rounds in Bandra, and then kept increasing the distance. I once even cycled to Gateway of India and back all by myself, because…well my friends ditched me,” he laughs.
Is he scared of being mobbed? “With my helmet, my polarised shades, and my mask to keep the pollution out, I look like Darth Vader. So not many people venture near me,” he quips.
Farhan has already set a few milestones for himself. “By November I want to be able to cycle to my house in Lonavla. Then I’ll go a little further every month,” he says. “Also, you can indulge in this even while you are travelling. Most countries have dedicated tracks for cycling. Next year, I am planning to attempt the Danube Cycle Path. It is a 340km cycling path hugging the river Danube that starts from a little town called Passau in Germany and end in Vienna, Austria.”
Beating the biryani
His diet, Farhan is aware, is just as important as his exercise. If he is shooting in Mumbai, he carries his own tiffin of home cooked food. “My dabba usually has grilled chicken or fish and some kind of leafy salad or quinoa or couscous,” he says. “Even when I am shooting outside Mumbai, I’m very particular about what I eat and when I have my meals. I make sure I keep myself miles away from the catering area so that the wafting aroma of the biryani doesn’t tempt me. ”
While shooting Bhaag Milkha..., Farhan’s daily diet consisted of grilled chicken, steamed broccoli and black dal. “My end-of-schedule treat was a glass of sweet lassi,” he says.
After such a hardcore diet, it was difficult to get back to a normal diet. “Your system changes, and it is very difficult to just gorge a plateful of biryani. Your body doesn’t allow you to,” he says.
“That doesn’t mean I haven’t worked my way back to the biryani, I absolutely love it. But if I have rich, spicy food, like a chicken curry or something, my body gives up.”
Given the long-term physical impact Bhaag Milkha... had on Farhan, would he be up for another such extreme body makeover for a film? What if he had to look emaciated, the way Randeep Hooda did for Sarbjit?
Even when I am shooting outside Mumbai, I’m very particular about what I eat and when I have my meals. I make sure I keep myself miles away from the catering area so that the wafting aroma of the biryani doesn’t tempt me.
“Anything is achievable as long as you are working with people who know what they are doing. But it would be scary to look as emaciated as Randeep in Sarabjit. That is dangerous. These things require experts who can ensure that the basic requirements of your body are met and there are no negative consequences. ”
And what are his thoughts on ageing on screen? “It is not about whether I am open to playing a college kid, a character my age or an 80-year-old. It’s about whether the character is interesting and I can convince myself that I can pull it off. If you can’t convince yourself, you’ll not be able to convince the audience,” he says.
Would he ever play a dad? “I don’t know many actors who have played a father as many times as I have!” he chortles. “I have played a dad in Wazir, Shaadi Ke Side Effects and in Rock On 2. People I work with know what I can bring to the table. If the role is that of a dad, I’ll prepare for it the same way I would to play any other character.”

Holding out for a hero?
Farhan is yet to play a quintessential Bollywood hero. “The definition of a hero has changed, but we are still stuck with the ’90s definition of it,” he explains. “Today, if you have a hero doing all that OTT stuff, it looks outdated.” Still, he adds: “I don’t mind playing those loud action heroes, if the story is interesting. If I have to single-handedly beat up 50 goons, there’d better be a good reason to do that!”
I can’t play a random rich guy called Vicky Malhotra who drives some posh car. I need to understand where the character is coming from, and also where he is going in the film
He points out that even in Bhaag Milkha..., he breaks into a song and dance. “The flight of fantasy needs to be rooted in some kind of reality,” he explains. “I can’t play a random rich guy called Vicky Malhotra who drives some posh car. I need to understand where the character is coming from, and also where he is going in the film.”
But he adds that the biggest mistake any actor can make is to say ‘I don’t want to do this kind of a role’. “I am not averse to any kind of role. I might get a very interesting role in the garb of the rich college student stereotype,” he says, revealing that his next film with Nishikant Kamat might see him do just that. “It is a very out there film with mainstream hero characters,” he says impishly.
Does this film have 50 villains? We don’t know. But with his newly- acquired body, Farhan looks every bit of an action hero already. 

Saturday, August 19, 2017

how does acupuncture work to relieve pain?

सन १९७८. शांघायमधील एका युनिव्हर्सिटी हॉस्पिटलमधील गोष्ट. न्यूयॉर्क हॉस्पिटल, कॉर्नेल मेडिकल सेंटर, तसेच मेमोरियल स्लोन-कॅटरिंग कॅन्सर सेंटर येथे कार्यरत असणारे क्लिनिकल मेडिसीन व काार्डियॉलॉजी विषयाचे प्रोफेसर आणि त्यांचे काही डॉक्टर मित्र विशेष निमंत्रित म्हणून शांघायमधील या हॉस्पिटलच्या ऑपरेशन थिएटरमध्ये २८ वर्षांच्या एका तरुणावर होणाऱ्या हृदयाच्या एका झडपेची शस्त्रक्रिया बघण्याकरिता म्हणून उपस्थित होते. रुग्णस्त्रीला एका व्हिलचेअरवरून ऑपरेशन थिएटरमध्ये आणले जाते. ऑपरेशनच्या नेहमीच्या पद्धतीप्रमाणे तिला तयार केले जाते आणि प्रमुख हृदयशस्त्रविशारद स्कालपेल चालवून तिची छाती उघडणार तोच प्रो. डॉ. रोझेनफेल्ड आश्चर्याने विचारतात, ‘डॉक्टर अ‍ॅनेस्थेशियाचे काय?’ चिनी डॉक्टर तिच्या कानाकडे बोट दाखवून दर्शवितात तिला सुझोक या पद्धतीचे अ‍ॅक्युपंक्चर करून अ‍ॅनेस्थेशिया दिला गेला आहे. पुढच्या साधारण ३० मि.मध्ये शस्त्रक्रिया पूर्ण होऊन रुग्ण हसतहसत व्हिलचेअरवरून बाहेर जातो. डॉ. इझाडोर रोझेनफेल्डसारख्या अ‍ॅलोपाथीच्या निष्णात डॉक्टरना आलेला हा अनुभव त्यापूर्वी काही व त्यानंतर अनेकांनी घेतला आणि पारंपरिक चिनी वैद्यकाकडे जगाचे लक्ष वेधले, असे म्हटल्यास वावगे ठरू नये. विशेषत: अमेरिकी अध्यक्ष निक्सन यांच्या चीन भेटीनंतर पाश्चात्त्य जगाचे याबाबतीतले औत्सुक्य वाढीस लागले असे दिसून येते.
अ‍ॅलोपथी, अ‍ॅक्युपंक्चर, अ‍ॅक्युप्रेशर, आयुर्वेद, होमिओपथी, कीरोप्रॅक्टिक ऑस्टोओपथी, निसर्गोपचार, योगोपचार, मसाज, वनौषधी, रंगोपचार, पुष्पोपचार, सुगंधोपचार, जलोपचार, चुंबकोपचार, हिप्नॉसिस, क्रिस्टलथेरपी अशा सुमारे ८४ उपचार पद्धती आज जगात प्रचलित आहेत. त्यापैकी काहींना जागतिक आरोग्य संघटनेने विशिष्ट मर्यादेत मान्यता दिली आहे. यात अ‍ॅलोपथी अथवा आधुनिक वैद्यक हा प्रमुख प्रवाह असल्याने इतरांना पर्यायी अथवा Alternate  किंवा Complementary Medicine या नावाने संबोधण्यात येते. यातील काही वैद्यकपद्धती उदा. अ‍ॅक्युपंक्चर, सुगंधोपचार, होमिओपथी या ‘ऊजा’ अधिष्ठान असलेल्या (Energybased) तर अ‍ॅलोपथी, बाराक्षार, आयुर्वेद या बऱ्याचशा ‘द्रव्य’ अधिष्ठान असलेल्या (Matter Based) अशा गणल्या जातात. या दोन्ही प्रकारात बरेचसे सैद्धान्तिक फरक असल्याने, आजाराच्या व उपचारांच्या त्यांच्या त्यांच्या संकल्पनेतही खूप फरक आढळतो.
प्राणीमित्रांच्या उत्पत्तीबरोबरच विविध विकारांची वा रोगांची उत्पत्ती झाली, असे म्हटल्यास ती अतिशयोक्ती होणार नाही आणि या व्याधी-विकारांवर मात करण्याकरिता मानवाने केलेल्या अखंड परिश्रम व सतत अभ्यासातून अनेकविध उपचारपद्धती निर्माण होणेही स्वाभाविकच होते. काळाच्या ओघात यापैकी काही नष्ट झाल्या, काही नवीन निर्माण झाल्या, काहींचे नव्याने पुनरुज्जीवन झाले. व्यक्ती तितक्या प्रकृती या न्यायाने एखाद्यात एखादी उपचारपद्धती लागू पडते तर दुसऱ्यास तिचा काडीचाही फायदा होत नाही. उपचारपद्धतींच्या या गलबत्यात सर्वसामान्य रुग्ण भांबावून न गेला तरच नवल! कित्येक वेळा रुग्णाला आपल्याला झालेल्या व्याधीकरिता नेमकी कोणती उपचारपद्धती अवलंबावी तेच कळत नाही व त्यामुळे तो विविध उपचारपद्धती ‘स्वीच ऑन- स्वीच ऑफ’ करीत राहतो व त्यामुळे तोही गोंधळतो व डॉक्टरांचाही गोंधळ वाढत राहतो. यावर उपाय म्हणजे- रुग्णशिक्षण आणि डॉक्टरांनी विविध उपचारपद्धती माहिती करून घेणे व त्या त्या रुग्णाकरिता सर्वोत्तम उपचारपद्धती निवडून त्या त्या तज्ज्ञांकरवी त्याला मार्गदर्शन व त्याच्यावर उपचार करणे! यातूनच काही संशोधक, र्सवकष वैद्यकाकडे (Holistic Medicine) वळू लागले आहेत व ती कदाचित वैद्यकशास्त्राची नवी दिशा असू शकेल! उपरोक्त विविध उपचारपद्धतींपैकी अ‍ॅलोपथीच्या खालोखाल जगभरात प्रचलित असलेली उपचारपद्धती म्हणजे पारंपरिक चिनी वैद्यक. भारतीय आयुर्वेदाप्रमाणेच हजारो वर्षांच्या कालावधीत (Traditional Chinese Medicine) चा विकास झाला. अ‍ॅक्युपंक्चर (सुयांच्या साहाय्याने शरीरात काही विशिष्ट बिंदूंवर टोचणे), मॉक्सिबश्चन (मॉक्सा नावाची वनस्पती उपरनिर्दिष्ट बिंदूवर जाळणे), वनौषधी, मसाज, आहार आणि व्यायाम (ताईची पद्धत) ही या पारंपरिक चिनी वैद्यकाची काही प्रमुख अंगे या सर्व अंगांचा जोर हा रोगोपचारांपेक्षा रोगप्रतिबंधनावर आहे ही मुद्दाम लक्षात ठेवण्याजोगी गोष्ट. या सर्व प्रकारातही सर्वाधिक लोकप्रिय अंग म्हणजे अ‍ॅक्युपंक्चर (आणि अ‍ॅक्युप्रेशर!)
उपरोल्लेखित डॉ. इसाडोर रोझेनफेल्ड आपल्या एका लेखात रुग्णांना एक महत्त्वाचा सल्ला देतात. ते म्हणतात सर्वसाधारण शस्त्रक्रियांकरिता नेहमीच्या ‘मूल’ तंत्राचाच वापर करा; पण विशिष्ट कारणाशिवायच तुमची पाठ सतत दुखत असेल किंवा शरीरात कोठे ना कोठे वेदना असेल (विशिष्ट कारण नसताना), तुम्हाला दीर्घकालिक अस्थमा वा संग्रहणी असेल, दारू-तंबाखू वा ड्रग्जच्या विळख्यातून सुटावयाचे असेल, कॅन्सरवरील केमोथेरपीनंतर प्रचंड मळमळ होत असेल, शरीराचा एखादा भाग बधीर होत असेल तर अ‍ॅक्युपंक्चरचा जरूर विचार करा. एखाद्या तज्ज्ञाकडून त्याविषयी मार्गदर्शन घ्या. अर्थात हे सर्व सारासार विचार करून व विवेकाचा अवलंब करूनच!  

* इतिहास
मंगोलियाच्या अंतर्भागात झालेल्या उत्खननामध्ये सापडलेल्या दगडी सुयांमुळे हे शास्त्र अतिप्राचीन असल्याचे सिद्ध झाले आहे. ‘नी जिंग’ या पीतसम्राटाने सुमारे २,२०० वर्षांपूर्वी लिहिलेल्या वैद्यकविषयक ग्रंथात अ‍ॅक्युपंक्चरचा उल्लेख आहे. ‘पीएन चुह’ नावाच्या अ‍ॅक्युपंक्चरतज्ज्ञाने बेशुद्धावस्थेतील राजकुमाराला या उपचारपद्धतीचा वापर करून शुद्धीत आणल्यानंतर हे शास्त्र झपाटय़ाने लोकप्रिय झाले, असे इतिहास सांगतो. आजतर जागतिक आरोग्य संघटनेनेही या शास्त्रास, (विविध विकारांवर) पर्यायी उपचारपद्धती म्हणून मान्यता दिली आहे.
* शास्त्रीय बैठक
सर्वसाधारणपणे बहुतांश उपचारपद्धती या द्रव्य पायाभूत (Matter Based) असतात तर अ‍ॅक्युपंक्चर व अ‍ॅक्युप्रेशर ही पद्धती ऊर्जा पायाभूत (Energy Based) आहे. आपल्या शरीरात चैतन्य निर्माण करणारी प्राणशक्ती ही शरीरात काही विशिष्ट मार्गानी (Meridians) वाहते. या वहनात अडथळा निर्माण झाला तर ते ते अवयव आजारी होतात व हे वहन पूर्ववत होताच त्या त्या अवयवांचे कार्य परत नीट होते. विशिष्ट बिंदूवर सुया टोचणे वा दाब देणे (अ‍ॅक्युपंक्चर वा अ‍ॅक्युप्रेशर) यामुळे हे बिंदू उत्तेजित वा बधीर होतात व त्यामुळे प्राणशक्तीच्या वहनात बदल होतो. असे प्राणशक्ती वहनाचे १४ प्रमुख मार्ग असून, त्यावर सुमारे ५०० प्रमुख बिंदू (यातही कान व पायाचे तळवे यावर अधिक) असतात असे हे शास्त्र मानते.
*  आधुनिक दृष्टिकोन
आधुनिक शास्त्राच्या मतानुसार हे मार्ग दाखविता येत नाहीत; परंतु त्यांच्या परिणामांचे मात्र मोजमाप करता येते. उदा.- रोगनिवारण, अवयवांच्या कार्यात सुधारणा, शरीरात ‘एन्डॉर्फिन्स’ या प्रकारची वाढलेली पातळी इ. चिनी पारंपरिक वैद्यकानुसार अनेकविध रोगांत या तंत्राचा वापर करता येत असला तरी आधुनिक वैद्यकाच्या दृष्टिकोनातून पाहिल्यास, वेदनाशमन, भूल (Anaesthesia) सांध्यांचे व स्नायूंचे विकार रोगप्रतिकार शक्ती वाढविणे इ.करिता या शास्त्राचा परिणामकारक वापर करता येतो. अर्थात अ‍ॅक्युपंक्चर वा अ‍ॅक्युप्रेशर शिकणे व आत्मसात करणे हे वाटते तितके सहजसाध्य नाही.
*  अभ्यास
अ‍ॅक्युपंक्चर वा अ‍ॅक्युप्रेशरशास्त्र पूर्णपणे आत्मसात करण्याकरिता चिनी तत्त्वज्ञानाचा व चिनी वैद्यकाचा अभ्यास जरुरीचा आहे. त्यातही खालील काही तत्त्वांचा अभ्यास नितांत आवश्यक समजावा.
’ टाओ (TAO) ’ यीन व यँग ’ आठ तत्त्वे- यीन / यँग, गरम / थंड, आत / बाहेर, कमी / अधिक ’ तीन खजिने- ची, शेन आणि जिंग ’ पाच मूलतत्त्वे- पृथ्वी, आप, तेज, धातू, लाकूड.
वरील सर्व गोष्टींचा साकल्याने विचार केल्यानंतर अ‍ॅक्युपंक्चर / अ‍ॅक्युप्रेशर हे एक महत्त्वाचे पर्यायी वैद्यकशास्त्र आहे हे वाचकांनी जाणलेच असेल. (अर्थात त्याच्या मर्यादा जाणूनच!)

acupuncture
acupuncture meaning
acupuncture benefits
acupuncture history
acupuncture wiki
acupuncture for back pain
acupuncture points
acupuncture reviews
acupuncture side effects
acupuncture benefits
acupuncture benefits and risks
how does acupuncture work to relieve pain?
acupuncture treatment for back pain
acupuncture benefits for anxiety
pros and cons of acupuncture
benefits of acupuncture for fertility
acupuncture benefits for weight loss
is acupuncture painful

Metamorphic Therapy

ही पद्धत डॉक्टरमहाशयांनी अनेक इच्छुकांना शिकविली; पण आधुनिक वैद्यकाचे सर्व उपासक मात्र त्याने स्तंभित झाले व त्यांनी तिकडे चक्क पाठ फिरविली.‘आपले डोके आकाशात असले तरी पाय मात्र जमिनीवरच असावेत’ असा एक वाक्प्रचार आपल्याकडे रूढ आहे. याचा अर्थ, आपली कल्पनाशक्ती अवकाशात विहरत असली तरी वास्तवाचे भान मुळीच सुटता कामा नये.
पण या वाक्प्रचाराच्या लाक्षणिक अर्थाने समाधानी न होता कोणी शब्दश: अर्थ अंमलात आणण्याचा प्रयत्न केला तर?
ब्रिटिश निसर्गोपचार तज्ज्ञ आणि रिफ्लेक्सॉलॉजिस्ट रॉबर्ट जॉन (Robert st. John) याने मनोविकलांग मुलांवर (रिफ्लेक्सॉलॉजीने) उपचार करता करता अशाच एका नव्या उपचार पद्धतीला जन्म दिला; या उपचार पद्धतीचे बारसे त्याने सुरुवातीस ‘प्रसूतीपूर्व उपचारपद्धती’ (Prenatal Therapy) असे केले. पण या उपचारपद्धतीमुळे केवळ रोगनिवारणच होणे वा काही शारीरिक बदलांपुरतीच ती मर्यादित राहते असे नव्हे तर त्यामुळे माणसाच्या एकंदर व्यक्तिमत्त्वात, स्वभावात व र्सवकष आरोग्यातच बदल होतो, अशी त्याची धारणा झाली व म्हणून रुपांतर करणारी उपचारपद्धती (Metamorphic Therapy) असे तिथे नामरुपांतर त्याने पुढे केले.
काय आहे मेटामॉर्फिक तंत्र?
एका अर्थाने ही उपचारपद्धती नसून ते आपल्या एकंदर आरोग्यात बदल घडवून आणणारे तंत्र आहे असा हे तंत्र वापरणाऱ्यांचा दावा आहे. त्यामुळे शरीरांतर्गत जीवनउर्जा कळ दाबल्यासारखी कार्यान्वित होते व त्यामुळे रोगनिवारण तर होतेच; पण आरोग्याच्या आणखी उच्चस्तरावर आपण पूर्ण विकसित होण्यास मदत होते असा या उपचारकांचा दावा आहे.
आपले पाय आपल्या पूर्ण अस्तित्वाचे निर्देशक आहेत असेही मंडळी मानतात. पाय खऱ्या अर्थाने जमिनीवर असतात म्हणजे आपल्या मूलस्रोताशी त्यांचा कायम संपर्क असतो व त्याहून महत्त्वाचे म्हणजे आपल्या आयुष्याला आकार देणाऱ्या दोन महत्त्वाच्या गोष्टींशी म्हणजे ‘बदल व हालचाल’ त्यांचा प्रत्यक्ष सबंध असतो व त्यामुळे पायांवर (म्हणजे पायाच्या तळव्यांवर) उपचार म्हणजे संपूर्ण शरीर-मनावर उपचार अशी या तंत्राचा अवलंब करणाऱ्यांची धारणा आहे.
पायाच्या तळव्याचे विविध भाग शरीराच्या विविध भागांचे निर्देशक आहेत. (याबाबतीत त्यांचे रिफ्लेक्सॉलॉजी ना अ‍ॅक्युप्रेशरच्या एका तंत्राशी साधम्र्य आहे) एवढेच नव्हे तर हे विविध भाग विविध मनोवृत्ती व भावनांशीही निगडीत आहेत, असेही मंडळी मानतात. याही पुढे जाऊन आपण गर्भावस्थेत असताना ज्या आपल्या शारीरिक, मानसिक व भावनिक ठेवणीचा पाया घातला जातो तो कालखंड (४० ते ४२ आठवडे), पायाच्या तळव्यांच्या आतल्या बाजूस म्हणजे अंगठय़ाचे मूळ ते घोटा या प्रदेशात, ४० ते ४२ बिंदूच्या माध्यमातून निर्देशित केला जातो असे ही मंडळी मानतात. साहजिकच या भागावर काम केल्यास (स्पर्श, दाब, उत्तेजना इ. माध्यमातून) न केवळ शरीराच्या वा मनाच्या विविध वृत्तींवर सकारात्मक परिणाम घडविता येतो तर गर्भावस्थेत निर्माण झालेले नकारात्मक पॅटर्न बदलून ते सकारात्मकही करता येतात असा या मंडळींचा दावा आहे.
रिफ्लेक्सॉलॉजीमध्ये पायाच्या तळव्यांवरील दुखरे भाग (जेथे त्यांच्या सिद्धांताप्रमाणे जैवउर्जेचा प्रवाह खंडीत झालेला असतो ते भाग) शोधून त्यावर दाब देऊन उपचार केले जातात तर या तंत्रात तेथे प्रत्यक्ष दाब न देता त्यांच्या अस्तित्वाची केवळ दखल घेतली जाते व जीवनउर्जेचा प्रवाह उत्तेजित झाल्यावर या दुखऱ्या बिंदूंची आपोआप काळजी घेतली जाईल असे मानण्यात येते. म्हणूनच बऱ्याच वेळा या मंडळींना उपचारक न म्हणता ‘उत्प्रेरक’ (catalyst) असे संबोधण्यात येते.
प्रत्यक्ष उपचार कसे देतात? यात ‘उत्प्रेरक’ रुग्णाजवळ बसून त्याच्या पायाच्या तळव्यांना (विशेषत्त्वाने आतील बाजूस) हलका; पण तालबद्ध असा स्पर्श करतो. अशा प्रकारच्या साधारण २० मि.च्या उपचारांनंतर तो रुग्णाचा हाताच्या तळव्यांना तसेच मस्तकाच्या मध्यभागी तसेच तळाशी (मान व मस्तक यांच्या सांध्यापाशी) व कानाच्या मागील बाजूसही १० ते १५ मि. स्पर्श करतो. असे उपचार काही आठवडे वा काही महिनेही करावे लागतात.
अन्य अनेक शारीरिक विकारांबरोबरच शैक्षणिक समस्याग्रस्त मुलांवर तसेच स्वमग्न मुलांवर (Autistic children) याचा चांगला उपयोग होतो असे हे उपचारक म्हणतात.

कर्करोगग्रस्त रुग्ण तपासल्यानंतर त्यांच्यामध्येही बेंबीच्या वर असाच बद्द आवाज येताना त्यांना आढळला.
आधुनिक दृष्टीकोन काय सांगतो? संपूर्ण वस्तूचा ‘Hologram’ तंत्राने फोटो काढला व त्याचा एखादा तुकडाही पुन्हा विकसित केला तर त्यातून ती वस्तू पुन्हा पूर्णपणे दृश्यमान होते. याच पद्धतीने संपूर्ण- शरीर व मन- पायाच्या वा हाताच्या तळव्यावर वा बाह्यकर्णावर निर्देशित होते काय? आजच्या घटकेला तरी आधुनिक विज्ञान वा वैद्यक असे मानत नाही. (पण पारंपरिक चीनी वैद्यकात तशी धारणा आहे!) व त्यामुळे Metamorphic Technique आजच्या घटकेला तरी ‘गूढ’च राहते. यावर अधिक संशोधन होणे आवश्यक आहे असे वाटते!
याहून अधिक ‘गूढ’ व वादग्रस्त तंत्र म्हणजे रेडिऑनिक्स (Radionics)! त्याविषयी थोडे.
इतिहास : अमेरिकन न्यूरॉलॉजिस्ट डॉ. अल्बर्ट अब्राम्स (Dr. Albert Abroms) यांना एका कर्करोगग्रस्त रुग्णाचे पोट तपासून पाहताना, नेहमीच्या पोटाच्या पोकळ आवाजाऐवजी बद्द आवाज आढळला. बरे तेथे (म्हणजे बेंबीच्या वर) कोणतीही गाठ वा अन्य काही विकृतीही आठवली नाही. अन्य कर्करोगग्रस्त रुग्ण तपासल्यानंतर त्यांच्यामध्येही बेंबीच्या वर असाच बद्द आवाज येताना त्यांना आढळला. कर्करोगाव्यतिरिक्त अन्य व्याधी वा विकारांनीग्रस्त रुग्णांची तपासणी केल्यानंतर त्यांना पोटाच्या विविध भागात (विविध रोगांनुसार) अशा प्रकारचाच बद्द आवाज येताना आढळला. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे, पूर्ण निरोगी माणसानेसुद्धा हातात एखादी रोगग्रस्त उती (Tissue) धरली, तर त्याच्याही पोटावरच्या आघात-तपासाने (Percvssion) असाच बद्द आवाज येताना त्यांना आढळला. या सर्व निरीक्षणांमधून त्यांनी एक निष्कर्ष काढला (सन १९२०) व तो म्हणजे, रोग हा मूलत: पेशीं नाशाशी संबंधित नसून, शरीरातील इलेक्ट्रॉन्सचे संतुलन बिघडल्याने निर्माण होणाऱ्या किरणोत्सर्जनाशी (Radionics) संबंधित आहे. पुढे पोटाच्या एकाच क्षेत्रात विविध रोगांची किरणोत्सर्जन क्षेत्रे एकमेकामध्ये मिसळू लागली. तेव्हा ती वेगवेगळी लक्षात येण्याकरिता त्यांनी एक यंत्र तयार केले त्याचे नाव बायोडायनॅमोमीटर! (Biodynamometer). याच यंत्राला पुढे ‘अ‍ॅब्रामचा ब्लॅक बॉक्स’ असे संबोधण्यात येऊ लागले.
पुढे डॉ. अ‍ॅब्रामनी असेही दाखवून दिले की रुग्णाचे निदान करताना, प्रत्यक्ष रुग्ण समोर नसला तरीही चालू शकते तर त्याऐवजी रुग्णाची एखादी उती (रक्ताचा नमुना किंवा केस) बायोडायनॅमोमीटरला जोडलेल्या एखाद्या भांडय़ात डायनामायझ्र (Dynamiser) ठेवून तो बायोडायनॅमोमीटर एखाद्या निरोगी व्यक्तीला जोडून त्याचे पोट तपासूनही त्या रुग्णाचे निदान करता येते! ही पद्धत डॉक्टरमहाशयांनी अनेक इच्छुकांना शिकविली; पण आधुनिक वैद्यकाचे सर्व उपासक मात्र त्याने स्तंभित झाले व त्यांनी तिकडे चक्क पाठ फिरविली. पुढे अमेरिकन कायरोप्रॅक्टर रुथ ड्राऊनने केवळ निदानाकरिताच नव्हे तर उपचारांकरिताही (रुग्ण समोर नसला तरी वरील पद्धतीने त्याच्या उतीसमोर ठेवून!) या पद्धतीचा अवलंब केला. पण पुढे तिच्यावर वैद्यकीय फसवणुकीचा दावा दाखल केला गेला व त्यात तिला तुरुंगवासही झाला. ब्रिटनमध्ये मात्र जॉर्ज डि ला वॉर नावाच्या इंजिनियरने यावर बरेच संशोधन केले. सन १९२४ मध्ये ‘रॉयल सोसायटी ऑफ मेडिसीन’ने रेडिऑनिक्स या उपरोल्लेखित उपचार पद्धतीच्या परिणामकारकतेची वर्षभर कसून चौकशी केली व त्यात त्यांना या पद्धतीचा उपयोग दिसून आला. मात्र ‘रेडिऑनिक्स’ नेमके काय व कसे साधते ते काही आजही सांगता येत नाही.
आज अमेरिकेत या उपचारद्धतीला कायदेशीर अधिष्ठान नाही. ब्रिटनमध्ये ती चालते. प्रत्यक्ष रुग्ण समोर नसला तरी त्याची एखादी उती (रक्ताचा थेंब, नखाचा तुकडा किंवा केस इ.) समोर साक्षी (witness) ठेवून, विविध यंत्रांच्या साहाय्याने त्यातील उर्जेतील बिघाड शोधला जातो व नंतर दूरस्थ पद्धतीने रुग्णावर उपचार करताना, उर्जेतील हा बिघाड नाहीसा करून संतुलन साधण्याचा प्रयत्न केला जातो. अ‍ॅलर्जी, दमा, सांधेदुखी अशा विविध व्याधी विकारांवर या पद्धतीने उपाय करता येतात असे या पद्धतीचा अवलंब करणारे उपचारक दावा करतात. अर्थात आजही आधुनिक वैद्यकाला रेडिऑनिक्सचे हे सिद्धान्त पचनी पडणे कठीणच!
मानवातील, किंबहुना सजीवातीलच, ‘चेतना’ हा नेहमीच गुंतागुंतीचा (व म्हणूनच गूढ!) विषय मानला गेला आहे. ही चेतना शरीरात नेमकी कोठून उद्भवते, ती शरीरात कशी ‘खेळते’, ती मोजता येते का, निरोगी स्थितीत व रोगावस्थेत तिची पातळी वेगवेगळी असते का, बाह्य यंत्रांनी ही ऊर्जा मोजून, शरीरांतर्गत रोगाचे नेमके निदान करता येते का व बाह्ययंत्रांनी त्या उर्जेचे परत संतुलन साधता येते का, हे व असे अनेक प्रश्न आज तरी (बऱ्याच प्रमाणात) अनुत्तरीत आहेत असे म्हणावयास हरकत नाही. भविष्यात काय आहे कोणास ठाऊक?

Metamorphic Therapy
metamorphic technique testimonials
metamorphic technique youtube
metamorphic technique practitioners
benefits of metamorphic technique
metamorphic technique training
metamorphic technique courses
metamorphic technique london
metamorphic technique for babies

what is reiki and how does it work

सर्वसाधारणपणे उपचार म्हटले की, आपल्या डोळ्यासमोर गोळ्या, औषधे, शल्यक्रिया, मसाज, लेप, व्यायाम, आहार-विहाराची पथ्ये, किरणोपचार, मानसोपचार, समुपदेशन या व अशा काही ठोस गोष्टी डोळ्यासमोर येतात. पण कोणी नुसते आपले हात हातात घेऊन किंवा स्पर्श करून किंवा शरीराभोवती काही हातवारे करून आपल्याला बरे करतो म्हणाला तर आपल्याला निश्चितच चमत्कारीक वाटेल. वरवर विचित्र व चमत्कारीक भासणाऱ्या, आधुनिक वैद्यकाची निश्चित शास्त्रीय बैठक शोधू पाहणाऱ्या अशा काही चिकित्सा व उपचारपद्धतींचा गट म्हणजे उर्जावैद्यक?
आपल्या अस्तित्वाचा अर्थ शोधू पाहणाऱ्या सर्व शास्त्रांनी, तत्त्वज्ञानांनी, विज्ञानाने व वैद्यकाने एक गोष्ट निश्चितपणे मान्य केली आहे व ती म्हणजे सजीव व निर्जिव किंवा चेतन व अचेतन यामधील निश्चित फरक म्हणजे चेतना, चैतन्य किंवा उर्जा! वेगवेगळ्या शास्त्रात तिचे नामानिधान बदलते. उदा. आधुनिक विज्ञान व वैद्यकात ‘ऊर्जा’ (Energy), जुन्या वैद्यकात ‘जीवनशक्ती’ (Lifeforce), योगशास्त्रात ‘प्राणशक्ती’, चीनी वैद्यकात 'chi', होमिओपथीत 'Vital Force' इ. इ. परंतु मूळ वैचारिक बैठक सारखी आहे. या उर्जेमुळे अचेतन, चेतन होते व मृत्यूसमयी या चेतनातून उर्जा नाहीशी होते व ते परत अचेतन होते. चेतनाची अवस्था बिघडली, असंतुलन झाले की, आपण ‘रोग’ झाला असे म्हणतो. हा ‘रोग’ नाहीसा करण्याकरिता सर्वसाधारण पारंपरिक वा आधुनिक वैद्यकपद्धतीवर उल्लेखिल्याप्रमाणे काहीतरी हास्य व ठोस (Tangible) अशा पद्धती वापरतात, थोडक्यात बहुतांशी वेळा त्यातील ‘अचेतन’ वा ‘द्रव्य’ (Matter) भागावर उपचार करतात व त्यातून ‘चेतन’ दुरुस्त होईल अशी अपेक्षा ठेवतात. ‘उर्जा’ वैद्यक या ‘चेतना’तील उर्जेवर उपचार करण्याचा दावा करतात व त्यातून ‘चेतन’ दुरुस्त होतो, रोगनिवारण होते असे म्हणतात.
उर्जावैद्यकापुढची आजची मोठी समस्या म्हणजे या उर्जेचे ठोस स्वरूप दाखविणे, ‘रोगट’स्थितीत या उर्जेच्या पातळीत वा रचनेत बदल होतो असे सिद्ध करणे व उपचारपद्धतीनी ही पातळी व रचना ठीक होते व रोग नाहीसा होतो हे सिद्ध करणे आणि हे सर्व आधुनिक विज्ञानाचे निकष लावून! आजच्या घटकेला तरी या सर्व गोष्टी ‘धूसर’ आहेत; पण ‘धूसर’ आहेत म्हणून त्या ‘नाहीत’ असे म्हणणे म्हणजे वैचारिक काठिण्य होय. योगशास्त्रात ‘प्राण’शक्ती गृहीत धरून; चीनी वैद्यकात ही जीवन उर्जा,‘ची’ शरीरातून विविध मार्गानी प्रवाहित होते (Meridians) व त्यात अडथळा आल्यास विविध रोगांची निर्मिती होते हे गृहित धरून त्यावर दाब देऊन (Acupressure), सुया टोचून (Acupressure) वा मॉक्सा वनस्पती जाळून (Moxibustion) हा खंडीत प्रवाह ठीक करून; किर्लिऊन फोटोग्राफीने शरीराभोवतालच्या आभेचे (Aura) चित्रण करून, रोगामुळे त्यात होणारे बदल जाणून घेऊन त्यानुसार उपचार केले जातात; शरीराचे विद्युतचुंबकीय पातळीवरील अस्तित्व मान्य करून, रोगस्थितीत त्यात बदल होतात व ते काही विशिष्ट उपचारांनी ठीक होतात असे गृहित धरून तशी उपचारपद्धती वापरली जाते; हे सर्व उर्जावैद्यकाचे विविध आयाम होत. विविध उर्जावैद्यक (Energy Medicine) उपचारपद्धतींचे या लेखात आपण विहंगावलोकन करणार असून पुढे त्यातील काही प्रसिद्ध उपचारपद्धती खोलात जाऊन पाहणार आहोत.
उर्जा वैद्यकाच्या विविध पद्धती :
या सर्व उपचार पद्धतींप्रमाणे प्रमुख सूत्र म्हणजे शरीरात जीवनउर्जा खेळती असते, तिचे असंतुलन झाले की, रोग निर्मिती होते, या उर्जेचे परत संतुलन साधले की आरोग्यप्राप्ती होते. हे संतुलन साधण्याकरिता स्पर्शाचा वापर करणाऱ्या Touch Technique किंवा न करणाऱ्या Nontouch Technique किंवा Absentia अशा दोन प्रमुख गटात या पद्धतींची विभागणी केली जाते. वेगवेगळ्या पद्धती उर्जेच्या वेगवेगळ्या आयामांवर लक्ष केंद्रीत करताना दिसतात. उदा. आभा (Aura), चक्र (Chakra), मेरिडियन यंत्रणा (Meridian System), जीवनउर्जाक्षेत्र (Human Energy Field) इ. या विविध उपचारपद्धती खालीलप्रमाणे-
१. रेकी (Reiki)- रे म्हणजे वैश्विक, की म्हणजे जीवनउर्जा. आपली जीवन उर्जा ही वैश्विक उर्जेचाच एक भाग असून, बिघडलेली जीवनउर्जा ठीक करण्याकरिता वैश्विक उर्जा वापरली जाते ती उपचारकाच्या माध्यमातून. यात स्पर्श (Touch) किंवा विनास्पर्श (Distant Reiki) अशा दोन्ही पद्धती असून, जपानमधील डॉ. मिकाओ उसुई यांनी ही पद्धत प्रथम प्रचलित केली.
२. मेरिडिअन टॅपिंग (Meridian Tapping)- नकारात्मक भावनांनी शरीरातील जीवनउर्जेच्या प्रवाहात निर्माण होणारे अडथळे यात दूर केले जातात. त्याकरिता एखादी नकारात्मक भावना. उदात. क्रोध, द्वेष, मत्सर, वैफल्यग्रस्तता इ. घेऊन त्यावर लक्ष केंद्रीत करून ती घालविण्याचा तसेच तिच्या जागी एखादी सकारात्मक भावना, उदा. प्रेम, आशा, कणव इ. स्थापित करण्याचा प्रयत्न केला जातो.
३. अ‍ॅक्युपंक्चर- याविषयी पूर्वी एका लेखात सविस्तर माहित दिली आहेच.
४. कोलाईम्नि (Koloimni)- यात शरीराच्या विद्युतचुंबकीय क्षेत्रावर, स्पर्श न करता काम केले जाते. शरीराच्या बाहेर अर्धा ते एक इंचावर या पद्धतीत छोटे छोटे धक्के 'strokes' दिले जातात. या पद्धतीला ‘इथेरीक मसाज’ (Etheric Massage) असेही म्हणतात.
५. ‘शारीरसंवाद’ पद्धत (Body Talk Therapy)- आपल्या शरीराजवळ स्वत:ला बरे करण्याचे शहाणपण व सामथ्र्य आहे. या मूलभूत तत्त्वावर ही पद्धत आधारित आहे. चेतास्नायू आधारित जैवप्रतिज्ञापन तंत्राप्रमाणे हे तंत्र वापरले जाते. यात उपचारक शरीरातील बिघडलेली उर्जाचक्रे (Energy Circuits) शोधतो व त्यावर उपचार करतो.
६. प्राणिक हिलिंग (Pranic Heling)- यात उपचारक प्रथम रुग्णाची आभा किंवा उर्जाक्षेत्र तपासतो, त्यात कोठे अडथळा आहे ते जाणून घेतो व नंतर आपल्या हाताच्या तळव्यातील उर्जाचक्राच्या माध्यमातून, जीवनउर्जा, रुग्णामधील बिघडलेल्या भागात संक्रमित करतो; या प्रकारे तेथे साफसफाई होऊन तो भाग पुन्हा चैतन्यमय होतो, असे हे शास्त्र मानते.
७. मॅट्रिक्स एनर्जेटिक्स (Matrix Energetics)- यात स्पर्शाने प्रथम समस्याप्रधान भाग शोधला जातो व नंतर स्पर्श आणि बरे करण्याचा उद्देश एकत्रित करून हे परिवर्तनीय उपचार 'Transformational Healing' केले जातात.
८. टाँग रेन थेरपी (Tong Ren Therapy)- ही एक दूरस्थ उपचारपद्धती असून यात रुग्ण निर्देशक अशी एक ‘अ‍ॅक्युपंक्चर डॉल’ असते व उपचारक तिच्यावर लक्ष केंद्रित करून रुग्णोपचार करतो.
९. अमाडय़ूस (Ama Deus)- स्पर्श तसेच विनास्पर्श अशा विविध तंत्रांचा अवलंब करून यात द्विस्तरीय पद्धतीने उपचार केले जातात. अध्यात्मिक उन्नतीकरिता व ‘भान’ आणण्याकरिता प्रामुख्याने या उपचारपद्धतीचा वापर केला जातो.
१०. ह्यूना (HUNA)- हवाई भाषेत याचा अर्थ ‘रहस्य’ असा होतो. आपल्या शरीरात स्वत:ला बरे करणारे असे एक उच्चस्तरीय वैश्विक शहाणपण आहे. या मूलभत तत्त्वावर ही पद्धत आधारित असून, मानसिक शक्तींच्या साहाय्याने या पद्धतीत ‘शरीरांतर्गत शहाणपणाशी’ संपर्क साधण्याचा प्रयत्न केला जातो.
११. क्वांटम टच् (Quantum Touch)- यात स्पर्श, श्वसन नियंत्रण तसेच ‘शारीरभान आणणारे ध्यान’ या तिन्ही गोष्टींचा वापर केला जातो. याला ibrational Touch Therapy  असेही संबोधण्यात येते.
१२. चिऑस एनर्जी हिलिंग (Chios Energy Healing)- स्टीव्ह बॅरेटने लोकप्रिय केलेल्या या पद्धतीत उर्जा चक्रांची ताकद वाढविणे, त्यांचे संतुलन साधणे, सातस्तरांवर उपचार इ. गोष्टींचा अंतर्भाव होतो.
१३. जोहरी हिलिंग (Johrei Healing)- हे एक जपानी तंत्र असून यात नकारात्मक स्थिती घालविण्याचा प्रयत्न केला जातो.
१४. लाँजेविटॉलॉजी (Longevitology)- चीनी फिजिशियन लोन झिआँग व अन्य काही जणांनी हे तंत्र विकसित केले असून यात उर्जाचक्रांचे संतुलन साधण्यावर भर दिला जातो.
या सर्व उपचारपद्धतींना आधुनिक वा पारंपरिक वैद्यकाची मान्यता मिळावयास आणखी काही वर्षे तरी जातील, असे आजच्या स्थितीवरून वाटते.

reiki healing
what is reiki healing used for
what is reiki and how does it work
reiki healing near me
how to do reiki
what is reiki good for
reiki benefits
reiki emotional healing

reiki healing symbols

Hypnotherapy

अमेरिकेतील फ्लोरिडामध्ये मायामि येथे राहणारे, प्रख्यात खेल विश्वविद्यालय वैद्यकीय शिक्षण घेतलेले, मानसोपचारतज्ज्ञ डॉ. ब्रायन वेस यांचे त्यांच्या कॅथरीन नावाच्या रुग्ण स्त्रीवर आधारित `Many Lives many masters'  नावाचे पुस्तक सन १९९८ मध्ये प्रकाशित झाले आणि त्याने अमेरिकेतच नव्हे तर जगभर खळबळ उडवून दिली. या महिलेवर तिच्या भीती, नाहक चिंता इ. लक्षणांवर डॉक्टर, संमोहनाच्या माध्यमातून उपचार करीत होते. ते करीत असताना, तिचे प्रतिगमन (Regression) होऊन ती तिच्या अगदी लहानपणीच्या व त्याहीपुढे जाऊन, पूर्वजन्मीच्या (व केवळ एकाच नव्हे तर अनेक!) आठवणी सांगू लागली व त्यातच तिच्या या जन्मातील मानसिक लक्षणांची बीजे होती व त्यावर उपचार करताच, ही लक्षणे दूर झाली असा दावा डॉक्टरांनी केला. त्यानंतर त्यांच्या म्हणण्याप्रमाणे आजतागायत त्यांनी सुमारे ४००० रुग्णांचे या पद्धतीने विश्लेषण करून त्यावर उपचार केले आहेत. या विषयावर डॉक्टरांनी आतापर्यंत सात पुस्तके लिहिली असून, अमेरिकेतील अनेक सुप्रसिद्ध टेलिव्हिजन शोजमध्ये उदा. ऑपराह, लॅरिकिंग लाइव्ह, २०/२० इ. डॉक्टरांच्या असंख्य मुलाखती झाल्या आहेत. एवढेच नव्हे तर सुप्रसिद्ध कोलंबियन गायक, शाकिरा हिने आपल्या  `No Creo'   या गाण्यात चक्क त्यांचा उल्लेखही केला आहे. अर्थात डॉक्टरांचे हे स्पष्टीकरण सगळ्यांच्याच पचनी पडले आहे, असे नव्हे. वैद्यकीय क्षेत्रात तर त्याला नकारघंटाच अधिक आहे. कै. डॉ. इयान स्टिव्हनसन यांच्या मते तर संशोधनामुळे प्रतिगमन होऊन, अशा तऱ्हेने (तथाकथित) पूर्वजन्मातील आपली विविध व्यक्तिमत्त्वे दिसणे आणि स्वप्नस्थितिंतील विविध कल्पनाचित्रे यात काहीच फरक नाही व म्हणून त्याला फारसे महत्त्व नाही. एकंदरीत या पुस्तकाच्या निमित्ताने ‘संमोहन’ हा विषय पुन्हा एकदा ऐरणीवर आला आहे एवढे निश्चित!
इतिहास - डॉ. जेम्स ब्रैद या स्कॉटिश शल्यविशारदाने १८४२ मध्ये प्रथम संमोहनाची कल्पना जगासमोर मांडली व Hypnosis  हा शब्द रूढ केला. सन १८४३ मध्ये प्रसिद्ध केलेल्या आपल्या  `Neurypnology' नावाच्या पुस्तकात त्याने संमोहनाचे वर्णन, शारीरिक शिथिलतेच्या पाश्र्वभूमीवर मानसिक अतिएकाग्रता असे केले व संमोहन ही एक प्रकारची चेतानिद्रा आहे असे म्हटले. यात संमोहित व्यक्ती ही शारीरिकदृष्टय़ा पूर्ण शिथिल असते; पण निद्रिस्त नसते आणि जरी सर्वसाधारण व्यवधान कमी झाले असले (‘म्हणजे चेतानिद्रा’) तरी एखाद्या विशिष्ट कल्पनेवर मन अतिकेंद्रित असते व त्या कल्पनेशी निगडित सूचनाबरहुकूम  (Suqqestion)शरीर हालचाली करू शकते. या अवस्थेतील विद्युत मस्तिष्कालेख (E. E. G.  अथवा इलेक्ट्रोएन्केफॅलोग्राम) हा निद्रिस्तावस्थेतील मस्तिष्कालेखापेक्षा पूर्णपणे वेगळा असतो हे येथे ध्यानात ठेवणे महत्त्वाचे! यामुळेच पुढे डॉ. ब्रैद यांनी १८५५ साली प्रसिद्ध झालेल्या आपल्या `The phusiology of Fascination' या पुस्तकात आपलाच चेतानिद्रेचा सिद्धान्त खोडून हिप्नॉसिस म्हणजे शारीरिक शिथिलीकरणाच्या पाश्र्वभूमीवर एक कल्पनावाद (Monoideism) असा सिद्धांत मांडला व आज या क्षेत्रात बहुतांशी तीच कल्पना ग्राह्य धरली जाते.
डॉ. जेम्स ब्रैद यांनी आपला हा सिद्धांत काहीसा जर्मन ऑस्ट्रियन डॉक्टर ‘फ्रँझ अ‍ॅन्टन मेस्मेर’ यांच्या सिद्धांतांवर आधारित असल्याचे म्हटले होते.  प्रत्येकाच्या शरीरात चुंबकीय ऊर्जा असल्याचा व ती शरीरात हजारो चॅनेल्समधून (अ‍ॅक्युपंक्चरमधील मेरिडियन्स? योगशास्त्रातील नाडय़ा?) वाहत असल्याचा व तिचा प्रवाह खंडित झाल्यास रोगनिर्मिती होत असल्याचा व तो प्रवाह पूर्ववत केल्यास रोगनिवारण होत असल्याचा दावा केला. त्याकरिता त्याने ‘जैव चुंबकीय क्षेत्र’ (Animal Maynetism) या संज्ञेचा वापर केला  सुरुवातीस हे बिघडलेले चुंबकीय प्रवाह सुरळीत करण्याकरिता चुंबकांचाही वापर केला पण पुढे त्याने चुंबक टाळले व उपचारकाच्या Animal Magnetism चा वापर करून तो रुग्णोपचार करू लागला. त्याकरिता तो रुग्णांना विशिष्ट पद्धतीने हस्तस्पर्श करणे व त्यांच्या डोळ्यात खोलवर बघून, हातांच्या काही विशिष्ट हालचालींनी  (Mesmereism) त्यांच्या शरीरातील द्रव्याचा (Fluid) प्रवाह नीट करणे अशा पद्धतींचा अवलंब करू लागला. पुढे त्याच्या एका पट्टशिष्याची ‘चार्लस् डी एस्लॉन’ची या संदर्भात पॅरिसमध्ये राजा सोळावा लुईसने आपले अधिकारी व रॉयल अकॅडमी ऑफ सायन्सेसचे काही शास्त्रज्ञ (यात सुप्रसिद्ध बेंजामीन फ्रँकलीनचाही समावेश होता!) यांच्या मदतीने चौकशी केली. त्यांचा निष्कर्ष होता - असे काही वेगळे चुंबकीय द्रव्य (Fluid) शरीरात नाही व रुग्णांना होणारा फायदा हा केवळ  त्यांच्या स्वत:च्या स्वयंसूचनांमुळे (Autosvqqestion and Imagination!) होत आहे! याच स्वयंसूचनासिद्धांतावर आधारित डॉ. ब्रैद यांनी संमोहनशास्त्र विकसित केले. पुढे डॉ. सिग्मंड फ्राईडसारख्या थोरामोठय़ांनीही रुग्णोपचारांमध्ये व मानसोपचार पद्धतींमध्ये संमोहनाचा वापर केल्याचे दिसते.
शास्त्रीय बैठक : संमोहनाचा नेमका परिणाम कसा साधला जातो याबाबत तज्ज्ञांमध्ये मतभिन्नता दिसून येते. काहींच्या मते सूचनांचा (स्वयंसूचना अथवा उपचारक देत असलेल्या) परिणाम हा जागृत मेंदूवर (किंवा मनावर) होऊन तो निर्माण करीत असलेल्या काही विशिष्ट चेतारसायनांमार्फत (एन्केफॅलिन्स व एन्डॉर्फिन्स) शरीराचे शिथिलीकरण व मेंदूची एकाग्रता साधली जाते व त्या माध्यमातून शेवटी भावना, विचार, संवेदना, स्वभाव इ.वर परिणाम (सूचनेनुसार सकारात्मक वा नकारात्मक) साधला जातो. तर काहींच्या मते या सूचनांचे वहन अर्धतामृत किंवा अबोध मनापर्यंत होऊन त्यामार्फत शेवटी दृष्य परिणाम साधला जातो. अर्थात आजच्या घटकेला तरी अर्धजागृत मन/मेंदू इ. बोध मन इ. गोष्टी आधुनिक वैद्यकाला पूर्णपणे माहीत आहेत, असे म्हणता येणार नाही. काहींच्या मते तर हिप्नॉसिसने साधला जाणारा परिणाम हा ‘प्लासिबो’ परिणामाच्या जवळ जाणारा आहे. आयर्विग कर्शने तर संमोहनाची व्याख्याच `Nondeceptive Mega Placebo' अमेरिकन सायकॉलॉजिकल असोसिएशन (APA) च्या डिव्हिजन ३० ने म्हणजे ‘सोसायटी फॉर सायकॉलॉजिकल हिप्लॉसिस’ने, संमोहनाची नेमकी व्याख्या केली व ती म्हणजे सूचनांच्या माध्यमातून, बोध, संवेदना, भावना, विचार व स्वभाव यात होणारे बदल!
संमोहन तंत्र - स्टेजवर एखाद्या व्यक्तीला किंवा अनेक व्यक्तींना सूचना देऊन त्यांच्याकडून अतक्र्य व अफाट क्रिया करवून घेणे आणि सूचना देऊन व्यक्तीला उपचार करणे यात वेगवेगळे संमोहन तंत्र वापरले जाते; परंतु सर्वसाधारणपणे प्रथम योग्य ती वातावरणनिर्मिती करून, ‘संमोहनशील’ व्यक्तीला निर्देशित करणाऱ्या सूचना दिल्या जातात व नंतर ती व्यक्ती तंद्रीत गेली (ही तंद्री गाढ किंवा हलकी असू शकते) की पुढील विशिष्ट सूचना देऊन, संमोहन साधले जाते. वातावरणनिर्मितीकरिता शांत वातानुकूलित खोली, सुगंध, मंद संगीत, विशिष्ट प्रकाशयोजना, विशिष्ट चिन्ह इ.चाही वापर केला जातो. न्यूयॉर्कस्थित मानसोपचार व संमोहनचारतज्ज्ञ डॉ. हर्बर्ट स्पिजेल यांनी कोण संमोहनशील असते व कोण नाही. हे ठरविण्याकरिता काही मोजमाप शोधले आहे व यानुसार ० ते ५ या मोजमापात सर्व व्यक्तींचे पृथ:करण केले आहे. उदा. ० ते १ अपोलोनियन्स : हे फार तार्किक, कठीण असून, संमोहनात अयोग्य., २ते ३ : ओडिसिअन्स : थोडेफार  लवचिक व काही प्रमाणात संवेदनशील, ४ ते ५ : डायोनिसिअन्स : अतिसंमोहनशील, वर उल्लेखिल्याप्रमाणे संमोहन सर्वसाधारणपणे दोन टप्प्यात साधले जाते. इ. शिथिलीकरण व सूचना
शिथिलीकरण : सर्वसाधारणपणे याकरिता मानवी कल्पनाशक्तीचा आधार घेतला जातो. उदा. डोळे मिटून आपण एखाद्या शांत व विस्तीर्ण जलाशयाच्या बाजूस बसलो आहोत, अशी कल्पना केल्यास आपण हळूहळू शिथिल होत जातो. काही वेळा यात हेवी आम्र्स किंवा सिमाफोर तंत्र यांचाही वापर केला जातो.
सूचना : शिथिलीकरणानंतर, तंद्री साधली जाऊन काही विशिष्ट सूचना (उपचारकामार्फत किंवा स्वयंसूचना) दिल्या जातात. संमोहनशास्त्रानुसार बहुसंख्य रोजांची निर्मिती मनात होते व संमोहनाने मनाच्या ‘बरे करण्याच्या शक्ती’ जागृत झाल्या, की रोगनिवारण होते. याव्यतिरिक्त काही वेळा सुरुवातीस उल्लेखिल्याप्रमाणे निर्गमन  (Age Regression), Hupnogealing, Parts Therapy इ. तंत्रांचाही वापर केला जातो. 
संमोहनोपचार कोठे उपयुक्त? - गेल्या जवळजवळ दीड-पावणेदोन शतकात संमोहनपचारांनी बरेच बरेवाईट दिवस पाहिले. ‘काळ्या जादू’पासून ते ‘सर्व रोगांवर उपयुक्त’ असे अनेक शिक्के त्यावर बसले; पण आजच्या घटकेला हे नेमके कोठे उपयुक्त आहेत, असे पाहिल्यात, काही विशिष्ट व्याधींवर पूरक उपचार म्हणून त्यांचा चांगला उपयोग होतो, असे दिसून येते. यापैकी काही व्याधीविकार पुढीलप्रमाणे - १) कर्करोग अथवा संधिवात इ. व्याधींमुळे होणाऱ्या अस'ा वेदना कमी करण्याकरिता. २) शस्त्रक्रियेदरम्यान वापरावयाच्या भूलकारक औषधांचा त्रास होऊ नये म्हणून तसेच नंतरच्या वेदना कमी करण्याकरिता. ३) लठ्ठपणा- वजन कमी करण्याकरिता. ४) काही त्वचाविकार- सोरायसिस, अटोपिक त्वचा दाह, मस इ. ५) मानसोपचारांचा एक भाग. ६) सवयीचे दुष्परिणाम- धूम्रपान, दात खाणे इ. ७) शिथिलीकरणाकरिता- ताणतणावांवर उपाय. ८) क्रीडानैपुण्य वाढविण्याकरिता. ९) गर्भारपणातील मळमळ कमी करण्याकरिता १०) दीर्घकालिक आंत्रदाह ११) संमोहित प्रसूतीकरिता. १२) मुलांमधील अंथरूण ओले करण्याची प्रवृत्ती. १३) दमा. १४. काही प्रकारच्या अ‍ॅलर्जी. 
उपसंहार : संमोहनशास्त्रावर अजून बरेच संशोधन बाकी आहे, असे म्हटल्यास ते वावगे ठरणार नाही. तोपर्यंत काही गोष्टी ध्यानात घ्याव्या-
१) संमोहनोपचार नेहमी तज्ज्ञ व्यक्तींकडूनच घ्यावेत. २) मनाने दुर्बल माणसेच संमोहित होतात ही चुकीची समजूत असून आपण अधिक सृजनशील  बुद्धिमान असाल तर अधिक ‘संमोहनशील’ असाल. ३) संमोहन म्हणजे चेतानिद्रा नव्हे तर शारीरिक  ‘शिथिलीकरण+तीव्र मानसिक एकाग्रता’ होय. ४) संमोहित व्यक्ती संमोहनकाराच्या पूर्ण अमलबजावणी असे ही समजूत चुकीची होय. ५) हृदयस्पंदन गती, रक्तदाब, अशी सर्वसामान्यपणे ऐच्छिक नियंत्रणाखाली नसलेली शरीरकार्ये, संमोहनामुळे तात्पुरती बदलू शकतात व उपचारांमध्ये ते फायदेशीर ठरू शकते. ६) प्रभावी स्वयंसूचना तंत्र शिकता येते व वाइट सवयी घालविण्याकरिता वेदनाशमनाकरिता, नाहक चिंता, भीती दूर करण्याकरिता त्याचा उपयोग होऊ शकतो. ७) संमोहनोपचार म्हणजे जादूटोणा नव्हे तर मनावर आधारित असे एक उपचारतंत्र आहे, त्यावर सातत्याने संशोधन चालू आहे.

hypnotherapy
hypnotherapist meaning
how does hypnotherapy work
hypnotherapy benefits
hypnotherapy reviews
hypnotherapy techniques
is hypnotherapy real
hypnotherapy training

hypnotherapy anxiety
hypnotherapist meaning
hypnotherapy meaning in hindi
what is hypnotherapy and how does it work
benefits of hypnotherapy
hypnotherapy techniques
hypnotherapist salary
hypnotherapy reviews
is hypnotherapy real

hypnotherapy near me

Effective Home Remedies for Migraine Relief

Introduction: Migraine headaches are characterized by intense, throbbing pain, often accompanied by nausea, sensitivity to light and sound, ...